Page 150 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

hareket etmesi sağlanır. Arabanın telem şeridini düzgün şekilde çekmesi sağlanmalıdır. Deney düzeneği, şematik
olarak Şekil 3.4’te gösterilmiştir.

Şekil 3.4: Deney düzeneği
Ampermetre Kullanımı
Ampermetre ile bir iletkenden geçen akım ölçülmektedir. Ampermetre, elektrik devresinde seri bağlanmalıdır. Ya-
pım şekline göre 0-5 amper aralığını ölçen, 0-1 amper aralığını ölçen ve 0-25 miliamper aralığını ölçen çeşitleri
vardır. Ölçülecek akım değeri hesaplama ile bulunmadıysa önce en büyük değer aralığından başlayarak sırayla en
küçük değere doğru ölçüm yapan ampermetreler kullanılmalıdır. 0-25 miliamper aralığını ölçen ampermetre ile
daha yüksek değerdeki akımlar ölçülmeye çalışılırsa ampermetre zarar görebilir.
Şekil 3.5 a’da verilen ampermetrenin doğru şekilde bağlanması gösterilmiştir. Şekil 3.5 b’de verilen ampermetrenin
yanlış şekilde bağlanması gösterilmiştir. Şekil 3.5 b’de kısa devre oluşmaktadır.

a) Ampermetrenin doğru şekilde bağlanması b) Ampermetrenin yanlış şekilde bağlanması
Şekil 3.5: Ampermetrenin bağlanması
Ampermetre, üzerinden geçen akımı ölçülecek devre elemanına seri olarak bağlanmalıdır. Şekil 3.6’da verilen basit
elektrik devresinde A ampermetresi, R direncinin üzerinden geçen akımı ölçmektedir. A ampermetresi ise R diren-
1
1
2
2
cinin üzerinden geçen akımı ölçmektedir.

Şekil 3.6: Basit elektrik devresi

Voltmetre Kullanımı
Voltmetre ile iki nokta arasındaki potansiyel fark (gerilim) ölçülmektedir. Voltmetre elektrik devresinde paralel bağ-
lanmalıdır. Doğru akımda 0-3 volt, 0-10 volt ve 0-15 volt aralığını ölçmek için farklı özelliklere sahip olarak üretilir.
Ölçülecek gerilim değeri hesaplama ile bulunmadıysa önce en büyük değer aralığından başlayarak sırayla en küçük
değere doğru ölçüm yapan voltmetreler kullanılmalıdır. 0-3 volt aralığını ölçen voltmetre ile daha yüksek değerdeki
gerilimler ölçülmeye çalışılırsa voltmetre zarar görebilir.

149