Page 167 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Örnek Laboratuvar Uygulamaları

Grup Deneyi

Deney No 3
Deney Süresi 30 dk.
Deneyin Adı Katı Bir İletkenin Direnci Nelere Bağlıdır?
Deneyin Amacı Katı bir iletkenin direncinin bağlı olduğu değişkenlerin analiz edilebilmesi.
Kazanım 10.1.1.2. Katı bir iletkenin direncinin bağlı olduğu değişkenleri analiz eder.

Teorik Bilgi
Direnç, bir iletkenin üzerinden geçen akıma karşı gösterilen zorluktur. Maddelerin iletkenlikleri, atom dizilimine
göre değişmektedir. Bunun yanı sıra iletkenlerin fiziksel özellikleri de direnç değerini değiştirmektedir.

Yönerge
Gerekli güvenlik önlemlerini alarak deney basamaklarını takip ediniz. Deney sonunda verilen değerlendirme soru-
larını dikkate alarak deney raporunu yazınız ve zamanında teslim ediniz. Size verilen öz değerlendirme ve akran
değerlendirme formlarını da ekleyiniz.
Deney Malzemeleri
• Direnç tahtası
• Cetvel/mezura
• Multimetre
• Kurşun kalem

Deneyin Yapılışı
1. Sınıftaki öğrencileri gruplara (ideal öğrenci sayısı 4 olmak üzere) ayırınız.
2. Deney malzemelerini ve bu malzemelerin nasıl kullanılacağını kısaca açıklayınız.
3. Gruptaki her öğrencinin aktif görev alması için farklı tellerdeki ölçümleri farklı öğrencilerin yapmasına dikkat ediniz.
4. Direnç tahtasında tellerin başladığı yer 0 olmak üzere 25 ve 75 cm uzunluklarını kalem ile işaretletiniz.
5. 1,5 mm kesit alanına sahip bakır telin 0-25 cm, 25-75 cm ve 0-100 cm uzunluğunun direncini multimetre ile
2
ayrı ayrı ölçtürünüz. Ölçüm sonucunda elde edilen direnç değerlerini not aldırınız.
2
6. 0,20 mm kesit alanına sahip alüminyum telin 0-25 cm, 25-75 cm ve 0-100 cm uzunluğunun direncini multi-
metre ile ayrı ayrı ölçtürünüz. Ölçüm sonucunda elde edilen direnç değerlerini not aldırınız.
7. 0,20 mm kesit alanına sahip krom-nikel telin 0-25 cm, 25-75 cm ve 0-100 cm uzunluğunun direncini multi-
2
metre ile ayrı ayrı ölçtürünüz. Ölçüm sonucunda elde edilen direnç değerlerini not aldırınız.
8. 0,80 mm kesit alanına sahip krom-nikel telin 0-25 cm, 25-75 cm ve 0-100 cm uzunluğunun direncini multi-
2
metre ile ayrı ayrı ölçtürünüz. Ölçüm sonucunda elde edilen direnç değerlerini not aldırınız.
Deneyin Sonuçlarının/Gözlemlerin Analiz Edilmesi
Aşağıdaki sorular yapılan deneyde elde edilen verilerin analiz edilmesi için öğrencilere sorulur.
• 5. işlem basamağında 1,5 mm kesit alanına sahip bakır tel ile yaptığınız ölçüm sonuçlarına göre uzunluk ile
2
telin direnci arasında nasıl bir ilişki gözlemlediniz?
• 6. işlem basamağında 0,20 mm kesit alanına sahip alüminyum tel ve 7. işlem basamağında 0,20 mm kesit alanına sa-
2
2
hip krom-nikel tel ile yaptığınız ölçüm sonuçlarına göre telin cinsi ile telin direnci arasında nasıl bir ilişki gözlemlediniz?
2
2
• 7. işlem basamağında 0,20 mm kesit alanına sahip krom-nikel tel ve 8. işlem basamağında 0,80 mm kesit
alanına sahip krom-nikel tel ile yaptığınız ölçüm sonuçlarına göre telin kesit alanı ile telin direnci arasında
nasıl bir ilişki gözlemlediniz? Açıklayınız.
Değerlendirme Soruları
Katı bir iletkenin direnci nelere bağlıdır? Belirlediğiniz değişkenler ile aralarındaki ilişkiyi açıklayınız.
Not: Öğtermen, Ek İ3’te verilen örnek grup deneyi değerlendirme formunu ve Ek İ6’da verilen örnek dereceli puanlama
anahtarını doldurmalıdır.

166