Page 240 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

CANLILAR VE ÇEVRE

Adaptasyon
• Bir bireyin bulunduğu ortam şartlarında yaşama ve üreyebilme şansını artıran kalıtsal özelliklerin tamamına adap tasyon
denir. Doğal seçilim yoluyla meydana gelen değişim süreci adaptasyonu oluşturur.
• Adaptasyonlar yapısal, korunma, taklit etme ve davranışsal olabilir.
• Uyum sağlayabilenlerin sadece hayatta kalması değil gelişmesi ve üremesi de olasıdır. Yavrular, doğdukça ebeveyn-
lerinden aktarılan avantajlı genetik özelliklere sahip olacaklardır. Bukalemunların bulunduğu yere göre renk değiştire-
rek düşmanlarından korunması, nilüfer bitkisinin geniş yapraklara sahip olması sayesinde yapısındaki fazla suyu ter-
leme ile dışarı atması, sukulent bitkisinin yaprağında veya gövdesinde su depolayarak kurak ortama uyum sağlaması
gibi özellikler adaptasyona örnek olarak verilebilir.

Bukalemunda adaptasyon Nilüfer bitkisinde adaptasyon Sukulent bitkisinde adaptasyon
Yapay Seçilim
İnsanların bilinçli ve amaçlı olarak bir organizmanın belli özelliklerini seçmesi ve kontrollü olarak yetiştirmesi sürecine
yapay seçilim denir.
Yapay seçilim uygulanabilecek durumları şöyle sıralayabiliriz:
• Hastalığı ortadan kaldırmak
• Dönüm başına verimi artırmak
• Ekosistem içindeki rekabeti azaltmak
• Gamet seviyesinde genetik varyasyon oluşturmak

Bakterilerin Antibiyotiklere Karşı Direnç Geliştirmesi
• Bakteri kökenli hastalıklarla mücadelede antibiyotikler kullanılmaktadır.
• Antibiyotiklerin yanlış seçilmesi, sık kullanılması ve kullanım süresine uyulmaması bakterilerin antibiyotiğe direncini
artırmaktadır.

• Antibiyotik tedavilerinde zayıf olan bakteriler antibiyotiklerden etkilenerek yok olmakta, güçlü olanlar hayatta kalıp
varlığını devam ettirmektedir. Başka bir ifadeyle doğal seçilime uğramaktadır.

• Yaşamını devam ettiren bakteriler konjugasyon (gen transferi) ile bu özelliği diğer bakterilere aktarmaktadır. Bu ne-
denle kullanılan antibiyotik bu bakterilerle mücadelede etkisiz kalmaktadır.
Pestisitlerin Etkileri
Pestisit (canlıkıran), pest (haşarat) adı verilen zararlıları öldürmek amacı ile kullanılan maddedir. İnsektisit (böcek öldürücü),
herbisit (yabani ot öldürücü), fungusit (mantar öldürücü) gibi pestisitler; çok eski tarihlerden beri tarım alanında bit, pire, sinek,
ayrık otu gibi zararlılara karşı kullanılmaktadır. İnsektisitlere karşı direnç kazanan böcekler de doğal seçilime örnek olarak veri-
lebilir. İnsektisitlerin yaygın kullanımı, böceklerin uyum sağlayarak bu insektisitlere karşı direnç kazanmasına sebep olmaktadır.
240 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT