Page 49 - Konu Özetleri AYT Fizik

BİR BOYUTTA YUKARI VEYA AŞAĞI ATILAN CİSİMLERİN HAREKETİ

v = 0 Hava direncinin ihmal edildiği ortamda yerden yukarıya doğru düşey olarak atılan
cismin çıkabileceği en büyük yüksekliğe maksimum yükseklik (h ) denir.
max

Cismin atıldığı yere düştüğü kabul edilirse çıkış süresi t , iniş süresine t ve
çıkış iniş
uçuş süresi t ile gösterilirse;
uçuş

- • Çıkış ve iniş sürelerinin eşitliği dikkate alındığında çıkış ve inişteki hız deği-
h
şim büyüklüklerinin de eşit olduğu görülür.

• Sonuç olarak cisim yükselirken herhangi bir noktadaki hızının büyüklüğü v
ise aşağı doğru düşerken aynı noktadaki hızının büyüklüğü yine v olur.
m Yer
t = t = t ise
çıkış iniş
- t uçuş = 2t çıkış = 2t iniş = 2t olur.

KRİTİK BİLGİ

Cismin maksimum yükseklikteki hızı bir anlık sıfır olma-
sına rağmen cismin ivmesi sıfır değildir. Cisim üzerinde
net kuvvet her an cismin ağırlığına eşit olduğu için cismin
yörüngedeki her noktada ivme hem büyüklük olarak hem
de yön olarak sabit ve yerçekim ivmesine eşittir.

• Aşağıdan yukarıya doğru düşey atış hareketine ait grafiklerin özellikleri, çıkışta düzgün yavaşlayan doğrusal hareket
ve inişte düzgün hızlanan doğrusal hareket yapan cismin grafikleriyle aynı özellikleri taşır.
• v büyüklüğünde hızla harekete başlayan ve t süre sonra duran cisim, maksimum yüksekliğe (h max ) ulaşır. Buna göre
0
aşağı doğru olan yön (-) seçilirse hız-zaman, ivme-zaman ve konum-zaman grafikleri aşağıdaki gibi olur.

Hız İvme Konum
v 0
h max
Hız – zaman grafiğinin
alanı cismin çıkabileceği h max t 2t t 2t Zaman Zaman
max yüksekliği verir ve 0 Zaman 0 0
h max t 2t
v ⋅ t (v ) 2 -Δv -Δv
h = 0 = 0 bulunur.
max 2 2g -g
-v 0
bulunur.
Hız–zaman grafiğinin
eğiminden, max yük-
sekliğe çıkış süresi,
v
t = t = = 0
t
çıkış iniş g
bulunur.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 49