Page 82 - Konu Özetleri AYT Fizik
P. 82

TORK


        Şekildeki levhanın K noktasına aynı düzlemde etki eden F¶ kuvvetinin O noktasına göre oluşturacağı tork için üç farklı
        yaklaşım olabilir.

                                                      1. F¶ kuvveti etki ettiği noktada bileşenlerine ayrılırsa F  ve F
                                     F y                                                          x    y
                                                      birer birim (her birine F diyelim) olur. F ’in O’ya dik uzaklığı d,
                                                                                     x
                                                      F ’nin O’ya dik uzaklığı 2d olur. Bu iki kuvvet bileşeni levhayı
                                                       y
                    F y            d      F x         aynı yönde döndürmeye zorladığı için F¶’nin O’ya göre toplam
                                 d                    tork büyüklüğü;
                  K    F x    d                         ∑
                                                          τ=
                  d     d                                toplam   Fd F2d⋅ + ⋅  =  3Fd⋅   olur.
                            O

                                                      2. F¶ kuvveti üç köşegen kendi doğrultusunda ötelenirse ve bu
                                     F y
                                                      noktada bileşenlerine ayrılırsa yine F  ve F  birer birim olur.
                                                                                   x    y
                                   d      F x         Bu  bileşenlerden  biri  olan  F ’nin  doğrultusu  O  noktasından
                                                                              y
                                 d                    geçtiği için tork oluşturmaz.
                  K           d                       F ’in tork büyüklüğü ise,
                                                       x
                            O                                                       = F  • 3d = F • 3d = 3F • d  olur.
                                                                        x

                                                      3. F¶ kuvveti bileşenlerine ayrılmadan O noktasından bu kuvve-
                                                                                3
                                                                              ı
                                                      te bir dik çizilirse bu uzaklık  d =  2d  olur.
                                                                                2
                                                      Kuvvetin bileşenlerini F büyüklüğü kabul ettiğimiz için
                 K        d  ı
               d                                      F¶’nin büyüklüğü de §2F olur.
                                          ı
                  d         O           d =      d    F¶ kuvvetinin O noktasına göre tork büyüklüğü de,
                                                              3
                                                       τ=  2F ⋅  2d =  3F d⋅   olacaktır.
                                                              2

                                        KRİTİK BİLGİ
                                  Bir kuvvetin tork etkisi hesaplanırken kuvvet, doğrultusu
                                  üzerinde  istenildiği  kadar  ötelenerek  istenilen  noktaya
                                  göre tork büyüklüğü hesaplanabilir.

        Bir kuvvetin etki ettiği cisim üzerindeki tork etkisinin artırılması kuvvetin dönme noktasına olan dik uzaklığının artırılması
        ile sağlanır.



                  menteşe

         Kapı     menteşe
         kolu


                 (a)                       (b)                      (c)                      (d)
          Kapıların  açma  ko-      Otobüslerin  direk-       Bir vidanın sıkıştı-    El arabasının kolları-
          lunun dönme ekse-         siyonlarının  büyük       rılması  için  anah-    nın uzun tutulması
          ninden en uzak nok-       yapılması                 tar kullanılması
          taya yerleştirilmesi







  82      MEBİ KONU ÖZETLERİ                                                                   FİZİK - AYT
   77   78   79   80   81   82   83   84   85   86   87