Page 17 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU PERİYODİK ÖZELLİKLER
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

1. ATOM VE IYON YARIÇAPI

• Atomik yarıçap, atom çekirdeğinden en dış katmandaki elektrona kadar olan uzaklıktır. Ancak elektronun yeri tam
olarak belirlenemediğinden atomun yaptığı bağ ve çekirdekler arası uzaklık esas alınır.

a) İyonik yarıçap Çekirdekler arası uzaklığın yarısı değildir.
Çünkü iyonlar aynı büyüklükte değildir.

b) Kovalent yarıçap
Çekirdekler arası uzaklık ikiye bölünür.
c) Van der Waals yarıçapı
F F F
2 F 2 F 2 F
2 2 2
+ + + + + + + + + + +
+

x x x y x y

x y x y
F atomunun kovalent yarıçapı = F molekülleri arası Van der Waals yarıçapı =
2 2 2 2 2

• Bir grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe katman • Bir periyotta soldan sağa gidildikçe katman sayısı
sayısı artacağından çap büyür. sabit olduğu hâlde çekirdek yükü artacağından çap
1A küçülür.

Li
Li 3
3
2 1
2 1

Na
11 9 F
2 8 1 2 7

r > r
K 3 Li 9 F
19
PERDELEME ETKISI: Geçiş elementlerinde çap
2 8 8 1 küçülmesi beklenenden azdır.

LANTANIT BÜZÜLMESI: Lantanitlerde soldan sağa
r < r < r
Li Na K doğru çaptaki azalma belirgin ama yavaştır.
3 11 19
• Bir atomun çapı elektron verdikçe küçülür, elektron aldıkça büyür. r< r< r -
X + X X
Na
Na + F –
F
+ + + +

186 pm 99 pm 71 pm 133 pm
• İzoelektronik türlerde çekirdek yükü arttıkça çap küçülür. r
Ne
Na + < r< r - F
KIMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 17