Page 69 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİ

KONU
ÖZETİ KURUM KAVRAMI VE KURUMLARIN İŞLEVLERİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TOPLUMSAL KURUM
Toplumsal düzenin parçası olan ve bireylerin davranış ve beklentilerini yöneten aile, din, siyaset, eğitim, ekonomi gibi ör-
gütlenmiş yapılara toplumsal kurum denir. Pek çok terimde olduğu gibi kurum da günlük dilde ve sosyolojide birbirinden
çok farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Günlük dilde genellikle kurumsal bir işlevi yerine getiren kuruluşlara “kurum” den-
mektedir. Bir spor kulübü veya muhtaç çocukların barındığı yer kurum olarak adlandırılmaktadır. Hâlbuki sosyolojik açıdan
kurum ne bir kişi ne bir grup ne de bir mekândır. Toplumsal kurum, sosyal kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
ortaya çıkmış, süreklilik kazanmış, eş güdümlenmiş, genellikle onaylanmış, yaygın sosyal örüntü, rol ve ilişki yapısıdır.
Örneğin aile, eğitim, ekonomi…

TOPLUMSAL KURUMLARIN ÖZELLİKLERİ
Toplumsal kurumların başlıca özellikleri şöyle sıralanabilir:
• Başlıca toplumsal kurumlar (aile, ekonomi, eğitim, din, siyaset) tüm toplumlarda bulunduğu için evrenseldir.
• Evrensel olmakla beraber topluma ve zamana göre farklı formlarda yapılanmıştır.
• Bireylerin ihtiyaçlarını giderdikleri için süreklilik gösterir. Kurumsal değişme oldukça yavaştır.

• Kurumlar belli bir amacı gerçekleştirmeye yöneliktir.
• Ortaya çıkacak yeni gereksinimler yeni kurumları oluşturabilir.
• Her toplumun başat kurumu farklıdır. Kiminde din, kiminde aile, kiminde siyaset daha belirleyicidir.
• Tüm kurumlar etkileşim içindedir.
• Bazen birden fazla kurum aynı amaçlara hizmet edebilir. Bu durumda da birbirlerine işlev devredebilir. Örneğin aile
kurumu kimi işlevlerini eğitim kurumuna devretmiştir.
• Gerek alt kurumlarıyla gerekse diğerleriyle yapılanmış, örgütlenmiş ve eş güdümlenmiştir.
• Her kurum diğerleriyle yakından ilişkili olmasına rağmen kendi alanında biricik bir yapıdır. Bir başka deyişle temel
kurumlar bir “göreli bağımsızlığa” sahiptir.
• Kurumlar zorunlu olarak değer yüklüdür. Çünkü kültürün kodlarını içerirler.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 69