Page 46 - Konu Özetleri TYT Fizik

İŞ, ENERJİ VE GÜÇ KAVRAMLARI

Sürtünme Kuvvetinin Yaptığı İş

Hareket yönü

Yatay
⟔
s s
⟔
Yatay
K L
Şekildeki gibi bir cisim sürtünmeli yüzeyde hareket ettiğinde cisme etki eden sürtünme kuvveti (F¶ ) bir iş yapar.
s
Hareket esnasında sürtünme kuvveti yer değiştirmeye zıt yönde olduğundan, sürtünme kuvvetinin yaptığı iş negatif
olup sürtünmeden kaynaklı ısıya dönüşen enerjiye eşittir.
Buna göre sürtünme kuvvetinin yaptığı iş;
W = F¶ ∙ ¢x¶
s s
bağıntısı ile bulunur.

İş ile Enerji Arasındaki İlişki

Günlük hayatta bir işin yapılabilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır. Bu nedenle en genel tanımı ile enerji, iş yapabilme yeteneği
olarak tanımlanmaktadır. Bir cisim üzerinde iş yapıldığında, cisme enerji aktarılır.

İş-Enerji teoremi: ‘’Bir cisim üzerine yapılan iş, cismin enerjisindeki değişime eşittir.’’ şeklinde ifade edilir.
Yapılan iş W ve cismin enerjisindeki değişim ΔE olmak üzere iş-enerji teoreminin matematiksel modeli;

W = ΔE
şeklinde ifade edilir.
W = E - E
son ilk
GÜÇ
Fizik biliminde güçlü olmak, aynı işi en kısa zamanda yapabilmektir. Güç, "bir işin birim zamanda yapılma hızına denir."
Başka bir deyişle güç; "Birim zamanda yapılan işe veya aktarılan enerjiye denir."
Güç P sembolü ile gösterilir. Güç skaler bir büyüklük olup SI'da birimi watt’tır.
Bir cisme kuvvet uygulanarak iş yapıldığında bu kuvvetin Δt sürede yaptığı iş W olmak üzere bu sürede harcanan güç;

Yapılan iş Aktarılan enerji W ∆ E
Güç = = P veya P = = bağıntısıyla bulunur.
Geçen zaman Geçen zaman t ∆ t ∆

Bir cisme hareket yönünde sabit bir
0 kuvvet uygulandığında cisim hızlanan
Yatay hareket, hareket yönüne zıt yönde sabit
⟔
⟔
Yatay bir kuvvet uygulandığında cisim yavaş-
K L layan hareket yapar. Bu durumda orta-
lama hız kavramı dikkate alınabilir.
  
W F x⋅∆  ∆ x 
P = = F v= ⋅ ⇒ ort yazıldığında
t ∆ t ∆ t ∆
 
P F v= ⋅ ort bağıntısı elde edilir.

46 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT