Page 54 - Konu Özetleri TYT Fizik

FİZİK

KONU ENERJİ
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

VERİM VE ENERJİ KAYNAKLARI
VERİM

Verim enerjiden faydalanma oranı olarak tanımlanır. Bir sistemde yapılan işin o sistemde harcanan enerjiye oranına verim
denir. Verim %100 veya %100 den büyük olamaz. Günlük hayatta kullandığımız aletler ve makineler enerjiyi bir enerji
türünden başka bir enerji türüne dönüştürür. Sürtünme kuvvetinin etkisinden dolayı mekanik enerji korunmaz dolayısıy-
la verimi %100 olan makine yapımı imkansızdır. Çamaşır ve bulaşık makinesi, fırın, buzdolabı, elektrik süpürgesi, saç
kurutma makinesi, tost makinesi gibi bir çok makine elektrik enerjisi ile çalışır. Bu makineler çalışırken sürtünme ve bazı
etkenlerden dolayı enerjinin bir kısmını istenmeyen enerjilere dönüştürür ve makinelerin verimi düşer.
Buna göre verim,

Yapı Yapılan işlan iş Alına Alınan enerjin enerji
Verim = =
Verim ⋅ ⋅ 100 100 = = ⋅ ⋅ 100 100
Harc Harcanan enerjianan enerji Veril Verilen enerjien enerji
bağıntısıyla hesaplanır.
Üretim miktarını ve ürün kalitesini düşürmeden harcanan enerjinin azaltılması, atık malzemelerden geri dönüşümün yapıl-
ması, çevreye yararlı verimi yüksek enerji kaynaklarının kullanılmasına enerji verimliliği adı verilir.

Enerji verimliliği için uygulanacak basit öneriler;
• Binalarda ısı yalıtımının yapılması, bina pencerelerinde ısıcam sisteminin kullanılması
• Evlerimizde kullandığımız beyaz eşyaların enerji veriminin yüksek olması
• Muslukların su tasarrufu için sensörlü olması
• Aydınlatma için enerji tasarruflu lambaların kullanılması vb örnekler çoğaltılabilir.

Aydınlatmada kullanılan flamanlı ampullerde ışık enerjisi olarak yayılan enerji,
ısı enerjisi olarak yayılan enerjiden daha azdır. Bu ampullerin verimi % 10 ci-
varında olup bu enerjinin % 90’lık kısmı istenmeyen ısı enerjisi olarak çevreye
yayılmaktadır.
Led ampullerin verimi flamanlı ampullerin veriminden daha fazladır.

Flamanlı ampul Led ampul

Günlük hayatımızın vazgeçilmezinden olan arabalarda enerji ve-
rimliliğin en büyük göstergesi yakıt tasarrufudur. Benzin gibi fosil
yakıtlarla çalışan arabalarda bulunan motorlar kimyasal enerjiyi
kinetik enerjiye dönüştürürler. Benzinle çalışan arabaların verimi
%25 olup enerjinin %75’lik kısmı istenmeyen enerjilere dönü-
şürler. Günümüzde üzerinde çalışılan elektrikli arabalarda verim
%45 olup bu verim oranını yükseltmek için çalışmalar hızla de-
Elektrikli araba Benzinli araba vam etmektedir.

Küresel ısınmayı iyiden iyiye hissettiğimiz bu dönemde dünyada yeşil alanları genişletme, çevre dostu teknolojiler, sürdü-
rülebilir ve temiz üretim, enerji verimliliği ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Sürdürülebilir ve temiz üretimde asıl amaç
daha az atık meydana getirilmesi ve enerji üretiminde daha az kaynak kullanılarak verimi yüksek enerji elde etmektir.

54 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT