Page 54 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

Nükleotitler, DNA ve RNA moleküllerinin yapısal birimleri olarak
görev yapmaktadır. DNA, tüm canlılarda bulunur ve aynı çeşit
nükleotitleri içerir. Canlılardaki nükleotit çeşitleri aynı olmasına
rağmen bunların sırası ve sayısı birbirinden farklıdır. Bu özellik
canlıların birbirinden farklı olmasını sağlayan temel faktördür. Hem
DNA hem de RNA’da aynı iplik üzerinde bulunan bir nükleotidin
fosfatı diğer nükleotidin şekerine fosfodiester bağlarıyla
bağlanarak uzun polinükleotit zincirleri oluşturur. Fosfodiester
bağlarının bir iplik üzerinde birbiri ardına gelen fosfat ve şeker
Karekod 1.8: grupları, nükleik asitlerin omurgasını meydana getirir. Azotlu
Yönetici moleküller organik bazlar ise bu omurgaya düzenli aralıklarla eklenmiş yan
gruplar hâlindedir.

A) Deoksiribonükleik Asit (DNA)

DNA, canlıların genetik bilgisini taşıyan ve bilgileri sonraki dölle-
re aktaran; protein sentezini yöneten, çift iplikli sarmal yapılı bir
polinükleotitdir (Görsel 1.81). DNA ökaryot hücrelerde çekirdek,
mitokondri ve kloroplastta; prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada
bulunur.
DNA molekülünde karşılıklı iki zincirde bulunan pürin ve pirimidin
bazları arasındaki eşleşmeler, daima adenin karşısında timin;
guanin karşısında sitozin gelecek şekilde düzenlenir. Tüm DNA
moleküllerinde bir iplikte bir pürin bazının karşısına karşı iplikte
daima bir pirimidin bazı gelir. Dolayısıyla hangi canlıya ait olursa
olsun tüm DNA moleküllerinde A/T, G/C, Pürin/Pirimidin oranları
1’e eşittir.
Canlıların DNA’larındaki A+T/G+C oranı ise türe özgüdür.

Timin

Guanin
Adenin

Sitozin
Görsel 1.81: DNA çift iplikli bir polinükleotittir.

66
Yaşam Bilimi Biyoloji