Page 55 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

1953 yılında James Watson (Ceyms Vatsın) ve Francis Crick
(Fransis Kırik) DNA’nın üç boyutlu yapısını açıklayan Çift Sarmal
Modeli’ni ileri sürdüler. Bu modele göre DNA, sarmal oluşturacak
şekilde aynı eksen etrafında sağa dönen iki iplikten oluşur. Art arda
gelen şeker ve fosfat gruplarının oluşturduğu omurga, ikili sarmalın
dış tarafındadır. Her iki zincirin pirimidin ve pürin bazları karşılıklı
gelecek şekilde sarmalın iç tarafında dizilir. DNA molekülünün
karşılıklı iki zincirindeki pürin ve pirimidin bazları, zayıf hidrojen
bağları tarafından bir arada tutulur. Adeninler ile timinler arasında
ikili, guaninler ile sitozinler arasında üçlü zayıf hidrojen bağları
vardır (Görsel 1.82). Hidrojen bağları, zayıf fiziksel bağlar olduğu
için oluşumları sırasında su açığa çıkmaz.

O
O -
P Hidrojen bağı
- O
O OH
Şeker
O (Deoksiriboz)
T A
CH 2
O O CH 2
O
P O
- O O -
O P
O
O O
CH 2
G C

O O CH 2
O
P O
- O O -
O P
O
O O
C G
CH 2
O O CH 2
O
P O
- O O -
O P
O
CH O O
CH 2 2
A T
CH 2
O
OH O O -
Fosfat grubu P
DNA Nükleotiti O O

Görsel 1.82: DNA molekülünde karşılıklı iki zincirdeki bazların eşleşmesi

Hücre bölüneceği zaman çekirdeğindeki tüm DNA molekülleri
kendilerinin hatasız birer kopyasını çıkarır. Bu olaya replikasyon
(eşleme) denir. Bir canlının vücut hücrelerindeki DNA’ları oluştu-
ran nükleotitlerin sırası ve sayısı aynıdır. Aynı türe ait canlıların
DNA’ları büyük oranda birbirine benzerdir. Bu durum, bireyler ara-
sındaki akrabalık derecesinin belirlenmesinde önemlidir.

67
Yaşam Bilimi Biyoloji