Page 24 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

3. HETEROJEN
KARIŞIMLAR
BÖLÜM

‣ Bazı karışımlarda bileşenlerin farklı faz oluşturmasının nedeni ne olabilir?
‣ Heterojen karışımlardaki bileşenler her zaman gözle ayırt edilebilir mi?
‣ Bakıldığında homojen gibi görünen heterojen karışımlar nasıl ayırt edi-
lebilir?

2.3.1. Heterojen Karışımlar

Özellikleri her yerinde aynı olmayan karışımlara heterojen karışım
denir. Zeytinyağı-su (Görsel 2.20), tebeşir tozu-su, ayran, süt, sis, duman,
deodorant, mayonez, ketçap heterojen karışım örnekleridir. Heterojen ka-
rışımlarda bir araya gelen saf maddeler, karışımın her noktasında aynı
oranda bulunamaz. Örneğin tuz ile şekerin karışmasıyla oluşmuş bir he-
terojen karışımın farklı yerlerinden örnekler alınıp her bir örnekteki şeker
ve tuz miktarları belirlenerek bu oran hesaplanırsa her örnek için farklı
Görsel 2.20: Zeytinyağı-su faz ayrımı değerler bulunur. Şekerle tuzu, pudra hâline getirerek karıştırsak bile ho-
mojen bir karışım elde edemeyiz. Bu nedenle katılar, en iyi karıştırıcılarla
karıştırılsa bile homojen hâle gelemez ve heterojen karışımları oluşturur.
Heterojen karışımların ayırt edilmesi her zaman çıplak gözle yapılamaz.
Bazen çıplak gözle baktığımızda homojen gibi gördüğümüz karışımların,
mikroskop altında incelediğimizde heterojen oldukları anlaşılmaktadır.
Örneğin süte çıplak gözle bakıldığında süt tek bir maddeymiş gibi görü-
nürken mikroskopla bakıldığında her yerinde su ve yağ dağılımının aynı
olmadığı görülür. Bundan dolayı süt heterojen karışımdır.
Heterojen karışımlarda dağılan maddeye dağılan faz, çözücü mad-
deye ise dağıtan faz denir. Heterojen karışımlar, genellikle birden çok
fazdan oluşur. Bu fazlar genellikle çıplak gözle gözlemlenebilir. Örneğin
zeytinyağı ve su karıştırıldıktan sonra bir süre beklenirse zeytinyağı fazı
ve su fazı ayrı ayrı gözlemlenebilir, yani faz ayrımı oluşur.

a) Heterojen Karışımların Sınıflandırılması
Dağıtan ve dağılan fazların fiziksel hâline göre karışımlar aşağıdaki
gibi sınıflandırılır.

Heterojen Karışımlar

Emülsiyon Süspansiyon Aerosol Adi Karışım

Emülsiyon: İki sıvının birbiri içerisinde heterojen olarak dağılması so-
nucu oluşmuş karışımlardır. Örneğin su ve benzen bulunan bir kap ta-
mamen karışıncaya kadar çalkalanacak olursa su ve benzen zerrecikleri
birbiri içerisinde dağılarak heterojen bir karışım yani emülsiyon oluşturur.
Böyle karışımlar kararlı olmayıp bekletildikleri zaman iki ya da daha fazla
farklı sayıda sıvı faza ayrılır. Zeytinyağı-su, benzin-su, mazot-su, mayo-
nez ve süt emülsiyon örnekleridir.

94