*  Merkezî otoritenin zayıflamasından faydalanan âyanlar, bir yandan görevlerini yürütürken çok defa da haklı veya haksız kendi menfaatlerini gözetmişlerdir. Taşradaki otorite boşluğunu dolduran âyan, eşraf, hânedan ve derebeyi aileleri memleketin birçok yerinde varlık ve üstünlüklerini kabul ettirmişlerdi.

* 1683'teki İkinci Viyana Seferi'nden Lâle Devri (1718-1730) başlangıcına kadar geçen süre içinde Osmanlı Devleti'nin uğradığı askerî başarısızlıklar ve malî buhranlar sonunda vergi toplama işini üzerlerine almaları, maliyede iltizam ve malikâne sistemlerinin uygulanması âyan ve eşraf zümresinin devlet içerisinde güç kazanmasının nedenlerinden biri olmuştur.

* XVIII. yüzyıl ortalarına doğru, Bâbıâli’nin taşradaki gücünün giderek azalması ve bir âyan ailesinin kendi bölgesinde devamlı olarak yöneticilik yapması sonunda âdeta bir hânedan hüviyeti taşıyan büyük ailelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

* Anadoluda örgütlenen vilayetlerin mali ve idari-askeri düzeni kendilerinin derebey karakterli iktidarlarına geçen ayanların, merkezde vezir-i azamı indirip çıkaran, hatta padişahı bile tahtından eden kapukulu - ülema ikilisine karşı, üçüncü bir baskı gücü olarak ortaya çıkmışlardır.