Page 5 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 1.Ünite

1. Ünite

1. 1. 2. Bir Önder Yetişiyor
Bilgi Notu
Mahalle Mektebi ve Şemsi Efendi Okulu Ali Rıza Efendi’nin ailesi; Osmanlı
Devleti’nin Rumeli’yi iskân siyaseti
doğrultusunda, Anadolu’dan göç
Mustafa Kemal okul çağına geldiğinde önce Mahalle Mektebine başladı. ettirilerek Makedonya’da Manastır
Daha sonra Şemsi Efendi İlkokuluna devam etti. Şemsi Efendi İlkokulunda ilinin Debre-i Bâlâ Sancağı’na yer-
derslerde yeni öğretim yöntemleri ve okumayı kolaylaştıracak ders araç ve leştirilmiş Kocacık Yörüklerinden-
gereçleri kullanılıyordu. dir.
Zübeyde Hanım’ın ataları, Fatih
Ali Rıza Efendi’nin vefat etmesi üzerine Mustafa Kemal okulunu bırakmak Sultan Mehmet döneminde, Kon-
zorunda kaldı. Ailede yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle Mustafa Kemal, ya yöresinden Rumeli’ye göç etti-
annesi ve kardeşiyle birlikte, dayısı Hüseyin Ağa’nın çalıştığı Langaza’daki rilmiş ‘Konyarlar’ diye adlandırılan
çiftliğe gitti. Türkmenlerdendir. Aile Langaza’ya
Vodina’dan gelmiş, oradan da Se-
lanik’e göç etmiştir.
Zübeyde Hanım, oğlunun çiftlikte çalışmasından yana değildi. Mustafa Ke-
mal’in öğrenim hayatına devam etmesini istiyordu. Mustafa Kemal halası
Emine Hanım’ın çağırması üzerine Selanik’e geri döndü ve okuluna devam Oku-yorum
etti.
Mustafa Kemal çiftlik günlerini
şöyle aktarmıştı: “Babamın vefatı,
Selanik Askerî Rüştiyesi bizi ayakta tutan kuvvetli bir deste-
ğin yıkılması gibi bir şey oldu. Ade-
Selanik Mülkiye Rüştiyesine başlayan Mustafa Kemal, Kaymak Hafız la- ta kendimi yalnız hissettim. Dayım
kabıyla bilinen okulun matematik öğretmeni Hüseyin Efendi’nin kendisine bize çok iyi davrandı. Acımızı unut-
kötü davranması üzerine okulu bıraktı. Bu olay, askerlik mesleğine ilgi du- turabilmek için gayret gösterdi.
yan Mustafa Kemal için hayatında bir dönüm noktası olmuştur. Zübeyde Ha- Allah razı olsun. Çiftlik hayatına
nım’ın hiçbir şekilde istememesine rağmen o artık askerî rüştiyede okumak karıştım. Tarla bekçiliği yaptığım
da oldu. Makbule ile beraber bakla
istiyordu. Mustafa Kemal, Selanik Askerî Rüştiyesine girdi ve askerî öğreni- tarlasının ortasındaki bir kulübede
mi başladı. oturduğumuzu ve kargaları kov-
makla uğraştığımızı hiç unutmam.
Manastır Askerî İdadisi Dayım Hüseyin ağa bu işleri, sırf
biz meşgul olalım diye buluyordu.”
1896’da Selanik Askerî Rüştiyesini bitiren Mustafa Kemal, Manastır Askerî Ali Fuat CEBESOY, Sınıf Arkadaşım
Atatürk, s.13. ((Kısaltılmıştır.)
İdadi sınavlarına girerek bu okula girmeye hak kazandı ve yatılı okul öğ-
rencisi oldu (Görsel 1.4). İdadide sınıf arkadaşları arasında Üsküp, Yanya ve Dayısının tutumu Mustafa Ke-
Manastır Askerî Rüştiyelerinden gelen öğrenciler de bulunmaktaydı. Böylece mal’de hangi kişilik özelliklerinin
birbirinden farklı yerlerden gelmiş yeni insanlarla da tanışmış oldu. gelişimini etkilemiştir?

Mustafa Kemal idadide başarılı bir öğrenciydi (Görsel 1.5). Aynı zamanda
idadide tanıştığı sınıf arkadaşı Ömer Naci aracılığıyla edebiyata, özellikle de
şiire ilgi duymaya başladı. Bu ilgi onu Namık Kemal ve Tevfik Fikret’in eser-
lerini okumaya yöneltti. Bu eserler sayesinde içinde var olan vatan ve millet
sevgisi daha da pekişti.

Görsel 1.5: Manastır Askerî
İdadisi’nde M. Kemal’in de
Görsel 1.4: Manastır Askerî İdadisi notlarının olduğu not cetveli

Mustafa Kemal Manastır Mustafa Kemal Harp
Askerîsi İdadisi’ni bitirdi. Okulu’ndan mezun oldu.

1898 1902
21