Page 6 - COĞRAFYA 10. SINIF BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10 2

1. ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 10.1.1: Dünya'nın tektonik oluşumunu açıklar.
Alan Becerileri: Kanıt Kullanma, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Zamanı Algılama
Etkinlik İsmi LEVHALARIN SERÜVENİ 20 dk.
Amacı Levha tektoniği kuramını açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıda verilen metin, harita ve şekilden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Üzerinde yaşadığımız yer kabuğu, levha adı verilen parçalardan oluşmaktadır. Levhalar, tıpkı suyun
üzerinde yüzen bir sal gibi manto üzerinde hareket hâlindedir. Levhaların hareket etmesiyle ilgili 1915
yılında Alfred Wegener tarafından "Kıtaların Kayması Kuramı" ileri sürülmüştür. Bilim insanları, Atlas
Okyanusu'nun iki yakasındaki kıta sahanlıklarının son derece uyumlu olduğunu; Antarktika, Güney
Amerika'nın güneyi, Güney Afrika, Hindistan ve Avustralya'da geniş ölçekli benzer buzullaşmaların
görüldüğünü, Brezilya kıyıları boyunca uzanan yaşlı kayaç kuşağının Afrika'nın batı kıyılarındaki ku-
şakla uyum içinde olduğunu, timsaha benzeyen Mesosaurus ile odunsu bir bitki olan Fern glossopteris
fosilinin hem Güney Amerika’da hem de Güney Afrika’da bulunduğunu tespit etmişlerdir.

Pangea
Panthalassa
Okyanusu
a
Kuzey Amerika Avrasya Levhası
225 milyon yıl önce Levhası
Lavrasya Avrasya Levhası
Juan de Fuca A
Tetis Denizi (Vandı Fuka) Karayip Levhası Arabistan Hindistan Filipinler
Levhası Afrika Levhası Levhası
Kokos Levhası Pasifik Levhası
Gondvana
Levhası Levhası E
b 200 milyon yıl önce Nazka Güney Amerika D
Pasifik Levhası B Levhası Avustralya
Levhası Afrika Levhası
Levhası
C
Scotia (Skoşa)
Levhası
c Antarktika Levhası 0 1500 3000
65 milyon yıl önce Antarktika Levhası km
Birbirinden uzakla- Birbiriyle yanal yer Birbiriyle karşılaşan 1-5 cm/yıl >5 cm/yıl
şan levha sınırı değiştiren levha sınırı levha sınırı
Harita: Kıtaların Kayması

Okyanus Hendeği

Sıradağlar

Karasal Rift Bölgesi

Volkanik Dağ
Kıtasal Kabuk
Dalma Batma Zonu

Okyanusal Kabuk Okyanus Ortası Sırtı Konveksiyonel Akım
Şekil: Levha Tektoniği

5