Page 11 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

2 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Nöronlar arasındaki bağlantıyı, trafiğin yoğun olduğu bir kavşağa benzeterek bir model tasarlayınız.
Bu modellemede, olayın geçtiği yer olan sinaptik uç ve dentrit bağlantısını düşünerek modelinizi
oluştururken aşağıda verilen kavşak örneğinden yola çıkabilirsiniz.
Kavşak örneğindeki yollar, trafik ışıkları, araçlar, trafik levhaları vb.
malzemeleri
- Nöronların aksonunda ilerleyen uyartı, Yönerge Aşağıda I, II ve III’te verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
- Ca iyonları,
- Dentritteki reseptörler,
- Nörotransmitter maddeler vb. I. Özgül beyin bölgelerindeki daha ileri algılama işlevlerinin haritalanması, 1800’lü yıllarda doktorla-
hücre bölümlerine benzeterek ve sizin bulacağınız başka kavram- rın, beynin belirli bölgelerindeki inmeler, hasarlar ya da tümörlerin bireylerin davranışlarında belir-
lardan da yararlanarak modelinizi tasarlayınız. gin değişiklikler oluşturmasıyla gerçekleştirilmeye başlanmıştır.

Görsel 2: Kavşak örneği (Kaynak: Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, A. A., Minorsky, P. V., & Jackson, R. B. (2013). Campbell biology)
(Translation Editors: E. Gündüz, İ. Türkan. sayfa:1072 )

II.

1

4. Bebeklerin beyni ve yetişkinlerin beyni, sinir hücreleri sayısı ve yapısı açılarından incelenmiş ve 2
yeni doğanların nöronları arasındaki sinaps sayısının yetişkinlerinkine oranla çok daha fazla olduğu
saptanmıştır. Beyin gelişimi sırasında gerçekleşen bu sinaps sayısındaki azalmaya bunama adı veri- 3
lebilir. İnsan büyüdükçe neden sinaps bağlantı sayısı azalır? Bu durum insan için avantaj mı yoksa
dezavantaj mı oluşturur? Düşüncelerinizi açıklayınız.

4

Görsel: Sinir sistemi kısımları

III. Geçen gün 80 yaşındaki komşumuz Yunus dede, evde konuşma güçlüğü, sol el ve ayağındaki güç-
süzlük sorunlarından dolayı hastanede tedavi altına alındı. Doktor; hastanın damarlarında oluşan
pıhtıdan dolayı beyninin bir bölümünün bir süre besin ve oksijen alamadığını, bu nedenle konuşma
yetisini geçici bir süre kaybetmiş olduğunu, vücudunun sol tarafında hareketi sağlayan kaslarda bir
5. Bir nörondan başka bir nörona uyartı geçebilmesi için salgılanan nörotransmitterlerin alıcı hücre ta- felç durumunun oluştuğunu ve bir çiğneme ve yutkunma güçlüğü yaşadığını söyledi.
rafından algılanması gerekir. Bir nörondan salgılanan nörotransmitter maddeler bu nöronla sinaps
hâlindeki nöronların tamamını uyarsaydı vücudumuzda ne gibi değişimler gözlenirdi?

1. Sizce Yunus dedede konuşamama durumunun görülmesi, beyninin numaralı bölgelerinden han-
gisini etkilediği için gerçekleşmiştir ve beynin bu bölgesinin başka görevleri var mıdır? Cevabınızı
görsel ve metinlerle bağlantı kurarak veriniz.

8
Hazırlayan: Feyza Tuba EROĞLU