Page 22 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 12

2.ÜNİTE > Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı
Kazanım 11.2.1: Avrupa düşüncesinde meydana gelen değişimleri ve bunların etkilerini analiz eder.
b) XVII ve XVIII. yüzyıllarda Avrupa düşüncesinde meydan gelen değişimler Copernicus (Kopernik), Machiavelli (Makyavel), Thomas Moore (Tamıs
Mur), Immanuel Kant (İmanuel Kant) ve Jean Jacques Rousseau’nun (Jan Jak Russo) temel fikirleri üzerinden ele alınır.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi AYDINLANMA 20 dk.
Amacı Avrupa düşüncesinde Aydınlanma Çağı ile meydana gelen değişimlerin etkisini analiz edebilme Bireysel

Yönerge Ön bilgilerinizi ve metni birlikte değerlendirerek soruları cevaplandırınız.

Aydınlanma, çok çeşitli alanları kapsamayı amaçlıyordu. Üstü örtülü mükemmeliyet planı asla
tamamlanamadı. Bazıları bunun koşullardan ya da uygulanamaz yapısından dolayı kaçınılmaz
bir sonuç olduğu yargısına vardı. Bazılarına göreyse değişen bir şey olmayacaktı zira birçok
“aydınlanmacı” ahlaki ve toplumsal varsayım topluma ters geliyordu veya kendi içinde çelişkiliydi
(örneğin bireysel özgürlük iddiası ve müdahaleci toplum mühendisliği gibi). Olumlu ve olumsuz
özellikleri henüz tam anlamıyla araştırılamamasına rağmen yine de bu hareket yaratıcılık açısından
dev bir çağdı. Yarattığı tarihi sarsıntı, ortaya çıktığı çağda daha az insanı etkileyip farklı yollar
ve düzeylerde gerçekleşmesine rağmen, reform hareketine büyük bir rakip olmuş, belki de onu
geride bırakmıştı. Entelektüel açıdan Orta Çağın gerçek anlamda sonuydu. Orta Çağ zihniyetine
sahip insanların gerçekleştirdiği reform hareketi için böyle bir şey söz konusu değildi. Aydınlanma
dünya tarihine, o günden beri yok edilemeyen (gerçi bazen ciddi biçimde tehdit edilen) bir şekilde
rasyonalizm ve insancıllık (hümanizm) akımlarını aşıladı. Avrupalılarda yeni bir iyimserlik ve
yapabilecekleri şeyler hakkında yeni bir inanç duygusunu ortaya çıkardı. Bağımsız zihin fikrini
yarattı. İki yüzyıl boyunca reformculara ve liberallere (bu kelime 1800’lü yıllarda henüz bilinmiyordu)
hayat verip yalnızca Avrupa’ya değil tüm dünyaya yayılacak olan ilkeleri biçimlendirdi. 20. yüzyılın
en başarılı fikirlerinin (iyi ve kötü anlamda) kökleri bu harekete kadar gitmektedir. Son olarak bu
hareket, ilerleme gerçeğine inanan bir kültür yarattı.
Roberts, J.M., Avrupa tarihi, s. 328. (Alınmıştır.)

1. Aydınlanma Çağı’nı yaşayan Avrupa’nın tüm dünyada sömürgeci bir güç olarak yayılması nasıl
açıklanabilir? Yorumlayınız.

2. Aydınlanma hareketinin günümüz dünyasındaki siyasi, sosyal ve ekonomik hayatı şekillendirme-
ye devam ettiğini düşünüyor musunuz? Gerekçeleri ile açıklayınız.

21
Hazırlayan: Hasan KULAÇ