Page 34 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

Bir cismin en az iki ayna yardımıy-
NOT ALANI la çok sayıda görüntüsü oluşturula-
bilir. Görsel 4.56’da yer düzlemine
dik olarak yerleştirilmiş iki aynada
oluşan dört adet görüntü görülmek-
tedir. Görsel 4.56 : İki ayna yardımıyla
Görsel 4.57’deki gibi aynaların elde edilen görüntüler
kesişmesi ve cismin aynaların önün-
de yer alması koşuluyla aynaların
arasındaki açı ile oluşan görüntü sa- α Ayna
yısı arasındaki ilişki aşağıdaki bağıntı Ayna
ile ifade edilir.

Görsel 4.57: Kesişen aynalar

n : Kesişen aynalarda cismin oluşacak görüntü sayısı
α : Kesişen aynalar arasındaki açı

Aynalar kesişmiyorsa veya aynalar kesişse bile cisim aynaların
önündeki bölgede değilse görüntü sayısı hesabında bu bağıntı kul-
lanılamaz. Ayrıca görüntü sayısı tam çıkmayacağı açı değerlerinde
de bu bağıntı kullanılamaz. Bu durumlarda ışığın her bir aynadan
yansımasını çizerek görüntü sayısını tespit edilmelidir.
Aynalarda kaç görüntü oluşacağı ve görüntülerin nerede oluşa-
cağı çizimler yardımıyla bulunur. Buna göre Görsel 4.58.a’daki gibi
1. aynadan yansıyan ışınların kesiştikleri yerde cismin ilk görüntüsü
oluşur. 1. aynadan yansıyan ışınlar sistemi terk ettiği için bunların
ikinci bir görüntü oluşturma şansı yoktur. Görsel 4.58.b’deki gibi
2. aynadan yansıyan ışınların kesiştikleri yerde ikinci görüntü oluşur.
Dikkat edilirse bu aynadan yansıyan ışınlardan bazılarının 1. aynaya
çarparak tekrar yansıyacağı görülür. Bu ışınların kesiştikleri noktada
Görsel 4.58.c’deki gibi üçüncü bir görüntü oluşur. Üçüncü görüntüyü
oluşturan ışınlar yansıdıktan sonra sistemi terk ettiği için başka bir
görüntü oluşmaz.

2. Görüntü
2. Ayna

Cisim
1. Görüntü 3. Görüntü

1. Ayna

Görsel 4.58: Ayna sistemlerinde görüntü oluşumu
Ayna yardımıyla ayna karşısında bulunmayan kısımlar da görüle-
bilir. Örneğin mağazadaki boy aynasına bakan bir kişi, ayna yeterin-
ce büyükse sadece kendini değil mağazanın kendine göre sağında,
solunda ve arkasında kalan kısımlarını da görebilir.

220