Page 44 - Fizik 10 | 3. Ünite

3. ÜNİTE: DALGALAR

Yandan görünüşü Şek�l 3.37’dek� g�b� olan, der�n ve sığ ortamları
b�rb�r�nden ayıran yüzeye paralel gelen per�yod�k dalgaların üstten
görünümü Şek�l 3.38’dek� g�b�d�r.

λ λ
Dalga d s λ d λ s
kaynağı
Dalga j d j s
Sığ ortam kaynağı

Derin ortam Derin ortam Sığ ortam

Şek�l 3.37: Farklı der�nl�ktek� �k� ortamda �lerleyen Şek�l 3.38: Farklı der�nl�ktek� �k� ortamda �lerleyen
per�yod�k doğrusal dalgaların yandan görünümü per�yod�k doğrusal dalgaların üstten görünümü

Su dalgalarının hızı sadece ortamın der�nl�ğ�ne bağlıdır. Ortam değ�ş-
t�ren per�yod�k dalgaların hızı değ�şt�ğ� �ç�n dalga boyları da değ�ş�r.
Ortam der�nl�ğ� azaldıkça dalgaların hızı azalır ve dalga boyu küçülür
(Şek�l 3.39).

Dalga
kaynağı Dalga
kaynağı

Su Su

Dalga Dalga
kaynağı kaynağı

Su Su

Şek�l 3.39: Der�nl�ğ� farklı bazı ortamlarda �lerleyen doğrusal su dalgalarının
yandan ve üstten görünümler�

Dalga leğen�nde oluşturulan su dalgaları hareketl� olduklarından dalga
boylarını ölçmek �ç�n dalgaların duruyormuş g�b� görülmes� gerek�r.

Dalgaların duruyormuş g�b� algılanmasını sağlamak �ç�n kullanılan,
üzer�nde eş�t aralıklarla yarıklar bulunan ve kend� eksen� etrafında
döndürüleb�len dalga boyunun ölçülmes�nde kullanılan deney alet�-
ne stroboskop den�r (Şek�l 3.40). Stroboskop kend� eksen� etrafında
döndürülerek üzer�ndek� yarıkların frekansı �le dalgaların frekansı eş�t-
Şek�l 3.40: Stroboskop lenmeye çalışılır. Frekanslar eş�tlend�ğ�nde dalgalar duruyormuş g�b�
algılanır ve böylece dalga boyu ölçülür.

156 10. SINIF FİZİK