Page 13 - Fizik 12 | 5.Ünite

2. BÖLÜM: KUANTUM FİZİĞİNE GİRİŞ

5.2.1. Siyah Cisim Işıması Meraklısına Bilgi
Meraklısına Bilgi
Kara c�s�mler�n mutlaka s�yah
Sıcaklığı mutlak sıcaklığın üstünde olan bütün maddeler, elektroman-
yet�k ışıma yapar. Bu ışıma, madde hang� f�z�ksel hâlde olursa olsun c�s�m olması gerekmez.
maddey� oluşturan tanec�kler�n t�treş�m hareket� yapması sonucunda Güneş’�n yüzey� gelen ışınım-
meydana gel�r. Maddeler�n yaydığı elektromanyet�k ışımanın etk�s� ların çok küçük b�r kısmını yan-
tanec�kler�n t�treş�m hareket�n�n ş�ddet�ne, tanec�kler�n t�treş�m hare- sıttığından kara c�s�m olarak
ket�n�n ş�ddet� de madden�n sıcaklığına bağlı olarak değ�ş�r. değerlend�r�l�r.

Madden�n sıcaklığına bağlı olarak farklı frekanslarda ışıma yapmasına
termal ışıma den�r.

Üzer�ne düşen ışığın tamamını soğuran ve sıcaklığa bağlı olarak her
dalga boyunda ışıma yapan c�s�mlere s�yah c�s�m den�r. S�yah c�s�mler
tarafından c�sm�n sıcaklığına bağlı olarak yapılan ışımaya da s�yah
c�s�m ışıması den�r. Güneş ve yıldızların yaptığı ışıma, kor hâl�ne gel-
m�ş kömür parçaları arasındak� ışıma (Görsel 5.4), yüksek sıcaklığa
kadar ısıtılan dem�rden yayılan ışıma (Görsel 5.5) s�yah c�s�m ışıma-
sına örnek olarak göster�leb�l�r. S�yah c�s�mler görünür bölgede kırmızı
ışıma yaparken c�sm�n sıcaklığı arttıkça turuncu, sarı, yeş�l ve mav�ye Görsel 5.3: Güneş’�n ışıması
doğru değ�şen ışımalar yapar.

Görsel 5.4: Kor hâl�ndek� kömürün ışıması Görsel 5.5: Yüksek sıcaklıktak� dem�r�n ışıması

Duvarında küçük b�r boşluk açılmış �ç� boş b�r c�s�m, s�yah c�s�m g�b�
davranır (Şek�l 5.6). Bu c�sm�n �ç�ne gelen ışınlar çoklu yansıma sonu-
cunda tamamen soğurulur. Oyuktan çıkan ışın sadece duvardak� yük-
ler�n termal hareket�nden kaynaklanır. Bu ışıma s�yah c�s�m ışımasıdır.

Yapılan deneyler �le s�yah c�s�mler�n bütün dalga boylarında ışıma yap-
tığı, bazı dalga boylarında �se ışımanın daha büyük ş�ddette olduğu
kanıtlandı. Işımanın maks�mum ş�ddette olduğu dalga boyu �se c�sm�n
sıcaklığıyla ters orantılı olarak azalır.

Şek�l 5.6: S�yah c�s�m model�

12. SINIF FİZİK 199