Page 138 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 67
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
3. ÜNİTE : EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI > 10.3.1. Ekosistem Ekolojisi
Kavram : Besin Piramidi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi, Tahmin Etme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı MADDENİN CANLILARDAKİ SERÜVENİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Besin piramidini oluşturan kriterleri açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

İnsanların ekolojik dönüşüme tek katkısının organik madde olarak toprağa dönmek yani gübre olmak
olduğunu biliyor musunuz? Peki, eğer dünyada hiç insan yaşamasaydı ne olurdu?
Bir belgesel izlediğinizi varsayın. Geniş çayırlarda otlayan antiloplar ve onları avlayan çitalar var ve ayrı-
ca çitaların yavrularını yiyen akbabalar. Akbabaya kadar ulaşan besin, doğada düzenli bir akış içinde bir
canlıdan diğerine aktarılır. Besin üretiminin başlangıcı büyük oranda fotosentez olayıdır. Derin denizler,
hidrotermal kaynaklar, buz ve toprakların derinlerinde kemosentez yapan prokaryotlar bulunsa da or-
ganik madde üretiminden sorumlu canlıların sayıca çoğunluğunu fotosentetik ototroflar oluşturur. Bunu
ışık enerjisini moleküllerin bağları arasına konumlandırırken kimyasal enerjiye dönüştürerek yaparlar.
Şimdi belgeseli izlediğiniz zamana dönersek tabağınızda bulunan bir parça etin içindeki protein ile çita-
nın avı olan antilopun proteininin aynı enerji kaynağındn geldiğini düşünebilirsiniz.
Canlılar, beslenme biçimleri düşünülerek gruplandırıldığında dünyada en çok üreticilerin olduğu ve en
az da etçilllerin olduğu görülmüştür. Üreticilerin fotosentez veya kemosentezle ürettiği organik bileşikler
içindeki enerji, canlıların birbirini yemesi ile piramitte üst basamaklara doğru taşınır. Buna dayanarak
bu gruplandırmayı geometrik bir şekle benzetirsek bir piramit ortaya çıkar. Buna besin piramidi denir.
Aşağıda karasal bir ekosistemde bulunan bir besin piramidi verilmiştir.

Görsel 1: Besin piramidi

135