Page 159 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

103
KİMYA 10

3. ÜNİTE : ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR > 3.2. Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri > 3.2.2. Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri
Kavram : Soy Metal
Genel Beceriler : Karar Verme Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisİ

Çalışmanın Adı KRAL SUYUNDA ÇÖZÜNEN SOYLULAR 30 dk.
Çalışmanın Amacı Soy metalleri ve soy metallerin özelliklerini kavrayabilme.
Yönerge: Aşağıdaki metinden ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Orta Çağ’da Periyodikler ülkesinde demircilikle
uğraşan simyacılar yaşarmış. Her türlü metali
şekilden şekile sokar, türlü araç gereçler ya-
parlarmış. Bu demircilerin piri, Cabir bin Hay-
yan’mış. Cabir bin Hayyan, işinde çok iyiymiş.
Cabir’in elinden hiçbir metal kurtulamazmış.
Onun iyi olmasının nedeni atölyesinde küçük bir
laboratuvarının olmasıymış. Cabir, atölyesinde
sadece metalleri işlemekle yetinmeyen, onları
karıştırarak başka metal karışımları elde eden
bir simyacıymış. Onun bu mahirliği dillere destan
olmuş, uzak diyarlarda dahi adı bilinir olmuş. Bir
gün köylülerden biri, bulduğu maden cevherini
Görsel 1: Simyacı
Cabir bin Hayyan’a getirmiş. Bu cevher içinde
bizmut, kalay ve altın madeni bulunduğunu fark
eden usta, altını ayırmak için çareler düşünmeye
başlamış çünkü metaller genellikle asitlerle tep-
kime verirken altın gibi soy metaller hiçbir asit ile
tepkimeye girmek istemezmiş. Adından anlaşı-
lacağı gibi soylu bir metal ailesinden gelen altın
tepkimeye girmede isteksiz, inaktif bir metalmiş.
Platin metalinin de soylu metal özelliği gösterdiği
o dönem demircileri arasında biliniyormuş. Cabir
bin Hayyan tepkimeye girmek istemeyen soylu
metaller için yeni bir iksir geliştirmeyi ve onları
tepkimeye sokmayı başarmış. İksire de soylu
metallere yakışır şekilde kral suyu adını vermiş.
Kral suyunu 3 hacim HCl ve 1 hacim HNO asit-
Görsel 2: Asit karışım kazanı 3
lerini karıştırarak bulmuş.

1. Soy metal kavramını nasıl açıklarsınız?

157