Page 143 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

BİYOLOJİ 11 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI BİYOLOJİ 11
Kavram Öğretimi Kavram Öğretimi

3. a) Mutualizm
Çalışma No.: 54 Çalışma No.: 56 Çalışma No.: 59
b) Parazitizm
1. 1-b, 2-e, 3-a, 4-d, 5-f, 6-c 1. 1. A B c) Kommensalizm
2. Hastalığın Adı Etkilediği Organ Etki Şekli Tür çeşitliliği bakımından zengin farklı Ekoton
Meydana Gelen Değişim Soluk Soluk Bronşcukların komünitelerin kesişim bölgesidir. Çalışma No.: 62
Alma Verme Astım Bronşcuklar daralması
Kaburgalar arası kaslar kasılır. Ka- Alveollerin Bir populasyonun doğal olarak yaşa- Gösterge Tür 1. Her iki görselde de bir ekosistemin sıfırdan oluşum aşaması
dığı yaşam alanıdır.
gösterilmiştir. Bir ekosistemin oluşumu sürecinde canlıların
burgaların uçları öne ve yukarı doğru √ Amfizem Alveoller incelenmesi sonucu hangi zaman aralıklarında ve hangi sırayla ekosisteme yerleş-
hareket eder. yapısının bozulması Bir komünitede çevresel faktörlere tiği ve gelişim gösterdiği görsellerde işlenmiştir.
Akciğerdeki bağ doku karşı en hassas türdür. Habitat
Diyafram kası gevşer ve diyafram √ Verem Akciğerler yapısının bozulması 2. Birinci görselde daha önce canlı grubunun bulunmadığı bir
kubbeleşir. Komünitenin devamlılığı ve kontrolü için alanda bir ekosistemin, nasıl ve hangi süreçlerden geçerek
Zatürre Alveoller Alveollerde iltihap oldukça önemli bir konuma sahip türdür. Kilit Taşı Tür oluştuğu gösterilmektedir. İkinci görselde ise daha önce var
birikmesi
olan bir ekosistemin çeşitli etkenlerle yok olmasının ardından
Göğüs kafesi daralır. Akciğerlerin √ yeniden ekosistemin tamir edilmesi veya yeni bir ekosistemin
hacmi azalır ve iç basınç artar. 2. Amfizem hastalığı alveollerdeki yapıyı tahrip ve ederek yüzey 2. Su samurları kilit taşı tür olduğuna göre ortamdan çekilmesi oluşum süreci gösterilmektedir.
durumunda komünitenin yapısı bozulur. Katil balinalar, su sa-
alanını azaltıcı etki yaparak hastalığa yol açar. Astımda ise murları ile beslendiğinden su samurlarının sayısının azalması
Diyafram kası kasılır ve diyafram √ solunum yollarındaki boruların ve özellikle bronşçukların ya- durumunda katil balinaların sayısı da azalacaktır. Ayrıca deniz 3. Süksesyon: Kommünitelerin sıra ile birbirini izlemesi olayı-
düzleşir. pısının daralması veya mukus salgısının artmasıyla gaz alış- kestaneleri daha az avlanılacağından sayıları artacak ve bu da dır. Zamanla, belirli bir alandaki, baskın türlerin diğer türlerle
verişinin zorlaşmasından kaynaklanan bir hastalıktır. deniz yosunlarının sayısının azalmasına neden olacaktır. So- yer değiştirmesini kapsar. Süksesyon diğer bir ifadeyle sıralı
değişim olarak da adlandırılır.
Akciğerler hava ile dolar ve soluk √ 3. Hastalığın Verem nuç olarak üretici olan deniz yosunlarının azalması komünite- Birincil Süksesyon: Üzerinde canlı bulunmayan bir ortama
alma gerçekleşir. Astım Amfizem Zatürre nin çökmesine neden olacaktır.
Adı (Tüberküloz) canlıların yerleşmeye başlamasıyla gerçekleşir. Çıplak kaya-
Kaburgalar arası kaslar gevşer. Ka- Bulaşıcılık X X √ X 3. I= Komünite, II= Tür Çeşitliliği, III= Gösterge Tür, IV= lar, buzulların olduğu sahalar, yeni lav akıntıları, yeni oluş-
Baskın Tür, V= Ekoton
muş adalar gibi alanlar birincil süksesyonun başIayabiIeceği
burga uçları aşağıya ve arkaya doğru √ alanlardır.
hareket eder. Aşı yoluyla X X √ √
korunma Etkinlik No.: 60 İkincil Süksesyon: Daha önce üzerinde bir komünitenin bu-
Göğüs kafesi genişler. Akciğerlerin √ lunduğu, aşırı otlatma, kesim, yangın gibi nedenlerle bozul-
hacmi artar ve iç basınç azalır. 1. Bir vaşak birden fazla tavşan tüketebildiği için tavşanların sa- muş ortamlarda yeni komünitelerin gelişmesidir.
yısı vaşakların sayısından genellikle fazla olur.
Çalışma No.: 57
Akciğerdeki hava atmosfere verilir ve √ 2. Avcılar avlanmak için özelliklerini geliştirirken avlar da av- Çalışma No.: 63
soluk verme gerçekleşir. 1. Vücutta meydana gelen metabolik olaylar sonucunda bazı za- lanmamak için özelliklerini geliştirir. 1. Spermophilus beldingi türü sincapların bazıları doğdukları
rarlı maddeler oluşabilir. Bu maddelerin kandan arındırılarak yerdeki A popülasyonundan ayrılarak kilometrelerce ötedeki
vücuttan uzaklaştırılması gerekir. Böbrekler, bu maddelerin 3. Av sayısı
3. Olası cevaplar: Yoğun egzersiz sırasında karbondioksitin art- kandan arındırılarak idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırılma- B popülasyonuna katılmıştır. Bu durum popülasyonların yo-
ması, buna bağlı olarak kandaki pH’ın düşmesi solunumu sında görevli organlardır. Bu maddelerin vücutta birikmeleri ğunluklarına etki eder. Yoğunluk, birim alan ya da hacimdeki
hızlandırır. ölümle sonuçlanabilir. Böbrek yetmezliği durumunda vücut- birey sayısıdır. Sincap türü A popülasyonundan dışa göç ettiği
için A popülasyonunun yoğunluğu azalırken B popülasyonu
Yüksek rakımlı yerlere çıkarken kandaki oksijen miktarının tan uzaklaştırılamayan zararlı maddeler vücutta birikmeye içe göç aldığı için yoğunluğu artar.
azalması solunumu hızlandırır. başlar. Diyaliz makinesi kabaca böbreğin zararlı maddeleri
kandan uzaklaştırma görevini üstlenmektedir. Böylece bire- 2.
Heyecan ve korku yaşadığımız zamanlarda salgılanan adrena- yin yaşam süresi ve kalitesi artırılmaya çalışılmaktadır. Popülasyon Örneği Dağılım Şekli
lin hormonu solunumu hızlandırır.
2. Bol su tüketilmesi böbreklerin sağlıklı durumunun devamı
Metabolizmamızı hızlandıran tiroksin hormonunun salgılan- için gereklidir. Üriner sistem rahatsızlıklarından böbrek taşı Karahindiba gibi rüzgârla tozlaşan
ması solunumu hızlandırır. ve idrar yolu enfeksiyonunda bol su içilmesi, hastalığın te- Zaman bitkiler, rüzgârın etkisiyle farklı Rasgele dağılım
davisinde önem taşır. Ancak böbrek yetmezliğinde böbrekler yerlere yayılarak dağılım gösterir.
işlevlerini yerine getirmediği için vücuttan su uzaklaştırıla- Etkinlik No.: 61
Çalışma No.: 55
mamakta ve ödem meydana gelmektedir. Bu durumda bol su 1. Parazitlik (+, -): İki organizmadan birinin yarar diğerinin zarar Kurtlar, grup oluşturarak avlanma
1. Akciğer kılcallarındaki alyuvarda: Hb + O HbO içilmesi olumlu bir etki yaratmayacaktır. gördüğü etkileşimlere denir. ya da savunmanın etkisini ve üreme
2 2 Kümeli dağılım
H+ HCO H CO H O+CO 3. Böbrekler vücutta birçok önemli göreve sahiptir. Böbrekler- Mutualizm (+, +): İki farklı organizmanın birbirinden yarar şanslarını artıracak şekilde dağılım
2
2
3
2
3
Doku kılcallarındaki alyuvarda: HbO Hb + O de meydana gelecek rahatsızlıklar bu görevlerin aksamasına sağlamasıyla oluşan yaşam biçimine denir. gösterir.
2
2
H O+CO H CO H+HCO neden olacaktır. Vücudun su, tuz ve elektrolit ile pH dengesi Kommensalizm (+, 0): Birlikte yaşayan türlerden biri yarar sağ- Bazı küçük adalarda yuvalanan kuş-
2 2 2 3 3 bozulacak, metabolik atıklar vücuttan uzaklaştırılamayacak, larken diğerinin bu durumdan ne yarar ne de zarar görmesidir. lar, komşular arasındaki saldırgan
2. Egzersiz sırasında özellikle kol kasları fazla oksijen tükettiği alyuvar oluşumunda aksamalar meydana gelecek, kan basın- 2. davranışlar nedeniyle birbirlerinden Düzenli dağılım
için ortamda karbondioksit artar. Bu durum karbonik asitin cında düzensizlikler olacaktır. Parazitlik Mutualizm Kommensalizm fiziksel olarak ayrılacak şekilde
artışına neden olur ve böylelikle kan PH’si düşer. Bu da he- dağılım gösterir.
moglobinin, oksijen bağlama kapasitesini düşürür. Oksihe- Bit, pire, Bitki türleri, polen ve Vantuzlu Remora
moglobin, oksijeni az olan kaslara gelince Hb ve O molekül- Çalışma No.: 58 tahtakurusu, tohumlarını yaymak balıkları, köpek
2
lerine ayrılır. Oksijen molekülü, difüzyonla kas hücrelerine kene gibi için bazı böcek ve balığına tutunarak 3. TÜİK verileri incelendiğinde 2007- 2020 yılları arasında nü-
girererek hücresel solunumda kullanılıp bol miktarda ATP 1. 1. Zigot, 2. blastomer, 3. Morula, 4. Blastula, 5. implantasyon, canlıların kuş türlerine ihtiyaç ona zarar vermeden fusun arttığı ancak nüfus artış hızının azaldığı gözlenmek-
üretir. ATP de kasların kasılması için kullanılıp hareket ener- 6. Embriyo, 7. Fetüs konağına duyar. Çiçekli yaşar. Balık, tedir. Nüfus artış hızı azalmış olsa bile Türkiye’deki insan
jisine dönüşür. zarar bitkilerden nektar köpek balığının popülasyonu artmaktadır. Buna dayanarak yaş piramidinin
2. Döllenme, zigot, morula, blastula, gastrula. büyümekte olduğu söylenebilir.
3. 1. Hemoglobin vermesidir. toplayan kelebek, hareketiyle yer
bu nektarı besin
değiştirir ve
2. Karbaminohemoglobin 3. Kadınlarda: yumurtanın serbest hâle gelememesi, yumurta ka- olarak kullanırken onun yiyecek
nallarının tıkalı olması, hormon bozuklukları.
3. Bohr Etkisi Erkeklerde: sperm hareketsizliği, sperm azlığı, sperm kalite- vücuduna yapışan artıklarından
4. Alveol sindeki düşüklük. polenlerin başka beslenir. Köpek
5. Oksihemoglobin çiçekli bitkilere balığı bu durumdan
taşınmasını sağlar.
zarar yada yarar
6. Alyuvar sağlamaz.
140 141