Page 132 - Kimya 10| Kavram Öğretimi Kitabı

80 KİMYA 11

6. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE > 6.1. Kimyasal Denge > 6.1.1. Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerde Denge
Kavram : Denge Kesri
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı VÜCUDUMUZDAKİ DENGE 10 dk.
Çalışmanın Amacı Denge sabiti ile denge kesri arasındaki ilişkiyi açıklayabilme.

Yönerge: Metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
İnsan vücudu birbiriyle ilişkili sistemlerin denge için-
de olduğu bir yapıdır. İnsan vücudu kandaki glikozu
denge durumunda (belli aralıklarda, sabit seviyeler-
de) tutmaya çalışır. Kan şekeri normal değerin altın-
da ya da üstünde bir değerdeyse, vücut dengesinin
bozulmasına yol açabilir. Sağlık sektöründe yeni
ölçüm cihazları geliştirilmektedir.
Şeker hastaları için geliştirilen cihazın özelliği, belirli
aralıklarla ölçüm yapıp kan şekeri (glikoz) düzeyi-
nin değiştiği durumlarda insülin hormonu takviye
etmesidir. Böylece kan şekeri oranı olması istenen
referans değer aralığında kalacaktır. Cihaz saye-
sinde şeker değeri düşen hastanın iğne uygulaması Görsel 1: Kan şekeri ölçüm cihazı
yapmasına gerek kalmadan şeker değeri dengelenmiş olacaktır. Kimyasal tepkimelerin dengede olup
olmadığını belirlemek için bazı anlarda ölçümler yapılabilir. Bu ölçümlerde elde edilen değerler üzerinden
o andaki denge sabiti değeri hesaplanabilir. Hesaplanan anlık denge sabitine “denge kesri” denir. “Q ” ile
C
gösterilir. Denge kesrinin değerini kimyasal tepkimenin denge sabiti ile karşılaştırma yaparak tepkimenin
dengede olup olmadığı ve tepkimenin hangi yönde ilerlediği bulunabilir.
(Q = Denge kesri, K = Denge sabiti )
C C
Q = K ise tepkime dengededir.
C C
Q < K ise tepkime ürünler yönünde ilerlemeye devam etmektedir.
C C
Q > K ise tepkime girenler yönünde ilerlemeye devam etmektedir.
C C

1. 2NO + O 2NO tepkimesinin 100 °C’de denge sabiti 16’dır.
(g) 2(g) 2(g)
Herhangi bir anda 1 litrelik kapta 100 °C’de 0.4 mol NO , 0,2 mol NO ve 0,1 mol O bulunmaktadır.
2 2
a) Tepkime dengede midir?

b) Dengede değil ise hangi yönde ilerlemektedir?

130
Hazırlayan: Harun BACANLI