Page 138 - Kimya 10| Kavram Öğretimi Kitabı

84 KİMYA 11

6. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE > 6.3. Sulu Çözelti Dengeleri > 6.3.3. Katyonların Asitliği ve Anyonların Bazlığı
Kavram : Kuvvetli Asit Baz
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı KİMLER DAHA GÜÇLÜ? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Kuvvetli asitler ve bazları ayırt edebilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
• Halk arasında tuz ruhu olarak bilinen hidroklorik asit (HCl) keskin kokulu, güçlü
ve tehlikeli bir kimyasaldır.
• Tuz ruhu IX. yüzyılda simyacı Cabir bin Hayyan tarafından keşfedilmiş ve
sonrasında simya alanında kullanılmaya başlanmıştır.
• Islak zeminlerde, kirlenmiş derzlerin arasında bulunan lekeleri kolayca söküp
attığı için temizlikte kullanılır. Ancak kullanılırken dikkatli olunmalı, başka te-
mizlik maddeleriyle birlikte kullanılmamalıdır.
• Hidroklorik asitten üretilen gaz 1. Dünya Savaşı’nda kimyasal silah olarak
kullanılmıştır.
• Hidroklorik asit suda %100 iyonlarına (H ve Cl ) ayrışarak çözünür ve çok
−
+
kuvvetli bir asittir.
• HCl H − + Cl −
(suda) (suda) (suda)

• Halk arasında kostik olarak tanınan sodyum hidroksit (NaOH) kokusu olma-
yan, suda kolaylıkla çözünerek sabun hissi uyandıran bir çözeltiye dönüşür.
• Kostik; yakıcı, tahriş edici anlamındadır.
• Sodyum hidroksit (NaOH) maddesi 1807 yılında Humphrey Davy (Hampri
Deyvi) tarafından keşfedilmiştir.
• Lavabo giderlerindeki tıkanıklıkları açmak ve kötü kokuları önlemek için kul-

lanılan temizlik maddelerinde bulunur.
KOSTİK • NaOH suda kolayca çözünen ve %100 iyonlarına ayrışan çok kuvvetli bir
bazdır.
• NaOH Na + + OH −
(suda) (suda) (suda)

• Halk dilinde ve kimyada amonyak olarak adlandırılan NH azot atomundan ve
3
hidrojen atomundan oluşan rengi olmayan, keskin ve kötü kokulu diyebilece-
ğimiz bir kimyasal maddedir.
• Formülünde OH iyonu olmamasına rağmen baz özelliği gösterir. Suda mo-
−
lekül düzeyinde iyi çözünürken, iyonlarına yaklaşık % 1-2 oranında ayrıştığı
için zayıf bir bazdır.
• NH + H O NH + + OH −
3(s) 2 (s) 4 (suda) (suda)

BİLGİ KUTUSU

+
+
Asitler suda iyonlaştıklarında H iyonu (ya da H O , hidronyum iyonu) oluşturan kimyasal maddeler-
3
−
dir. Bazlar suda iyonlaştıklarında OH (hidrosit) iyonu oluşturan kimyasal maddelerdir.
−
+
İyonlaşma İyonlaşan [ H ] derişimi İyonlaşma İyonlaşan [OH ] derişimi
= x 100 = x 100
yüzdesi Asidin başlangıç derişimi yüzdesi Bazın başlangıç derişimi

136