Page 47 - Mantık 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

33 MANTIK 11

2. ÜNİTE : KLASİK MANTIK > Çıkarım > Dolaylı Çıkarım > Kıyas Çeşitleri > Bileşik Kıyas
Kavram : İkilem
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Sorgulama Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi

Çalışmanın Adı İKİRCİKLİ DURUMLAR 10 dk.
Çalışmanın Amacı İkilemi analiz edebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuduktan sonra ilgili soruyu cevaplayınız.

Harp sırasında bir askerin nöbetçi olarak belirlendiği gün birliğe düşman baskını
gerçekleşir. Buna rağmen baskın haberi birliğe bildirilmemiştir. Hikâyenin devamı
şöyledir: Bir harpte, düşman bir baskın yapıp karşı tarafa ağır zayiat verdirir. Bas-
kına uğrayan birliğin baskın esnasındaki nöbetçi asker, komutanı tarafından
mahkemeye verilir. Hâkim nöbetçiye şöyle der: Eğer nöbet bekliyordun ise
niçin birliğini baskından haberdar etmedin. Eğer nöbeti gereği gibi
beklemediysen niçin kanun ve emirlere uyma-
dın? Her iki durumda da cezayı hak ediyorsun.

Necati Öner, “Klasik Mantık” adlı eserinden derlenmiştir.

Sorular:

1. Günlük hayatta ikilem, ikilem yaşamak ve ikileme düşmek sözcükleri kullanılır. Bu sözcüklerin
kullanımına günlük hayattan örnek veriniz.

2. Söz konusu edilen sözcükler hakkında kısaca bilgi toplayarak ikilemin hangi durum veya anlam-
larda kullanıldığını açıklayınız.

3. Metinde hâkimin hangi durumlar hakkında ikilem yaşadığını açıklayınız.

2. Yönerge: Aşağıda ikilem formları verilmiştir. Bunların karşısına örnekteki gibi uygun ifadeler yazınız.
a) Eğer A ise B’dir ve eğer C ise B’dir. Asker nöbet yerini izinsiz terk etmişse ve nöbet sırasında
Ya A ya da C’dir. uyuyakalmışsa görevini ihmal etmiştir. Asker ya nöbet
B’dir. yerini izinsiz terk etmiş ya da nöbette uyuyakalmıştır. Asker
görevini ihmal etmiştir.

b) Eğer A ise B’dir ve eğer A ise C’dir.
Ne B, ne de C’dir.
A değildir.

c) Eğer A ise B’dir ve eğer A ise C’dir.
Hem A hem de C’dir.
Hem B hem de D’dir.

44
Hazırlayan: Rukiye GÜNDOĞDU AVCI