Page 34 - sosyoloji

15
SOSYOLOJİ 11

1. ÜNİTE : SOSYOLOJİYE GİRİŞ > Sosyolojinin Yöntem ve Teknikleri
Kavram : Gözlem Tekniği
Genel Beceriler : İş Birliği Becerisi
Alan Becerileri : Araştırma Becerisi

Çalışmanın Adı GÖZLEM YAPIYORUM 30 dk.
Çalışmanın Amacı Gözlem tekniğini uygulayabilme.
Yönerge: Bilgi notu doğrultusunda iş birlikli yöntem ile halka açık bir ortam (restoran, kafe, kütüphane,
semt pazarı, alışveriş merkezi, konser, festival vb.) seçerek insanların sosyal mekânlarda
nasıl davrandıklarını gözlemleyiniz. Gözleminizin sonunda “bireylerin davranışlarının şekil-
lenmesinde sosyal güçlerin etkisi” ile ilgili bir rapor hazırlayarak sununuz.
BİLGİ NOTU

• Araştırma evrenini ve örneklemini seçiniz.
• Ekipler, birbirini etkilememek için çalıştıkları ortak mekânda iş birliği yerine bireysel/bağımsız
gözlem yapma yolunu tercih etmelidir. Gözlem sonunda alınan bireysel notlar grup üyeleri tarafın-
dan karşılaştırılmalıdır. Aynı mekânın farklı zamanlarda en az iki kez gözlemlenmesi ve elde edilen
bu bulguların karşılaştırılması önemlidir.
Aşağıda nelerin gözlenebileceğine ilişkin bir liste verilmiştir. İçerik, gözleminize göre değişebilir.

1. Fiziksel Ortam: Fiziksel çevre nasıl düzenlenmiştir ve ortamda hangi nesneler, teknolojiler vb.
bulunmaktadır? Ortam, ne tür davranışlar düşünülerek tasarlanmıştır?

2. Katılımcılar: Ortamda kaç kişi bulunmaktadır ve bunların rolleri nelerdir? Katılımcıların ayırt edi-
ci özellikleri nelerdir?

3. Etkinlikler ve Etkileşimler: Ortamda neler olup bitmektedir? Bu etkinlikler ne zaman başlamakta
ve ne kadar sürmektedir? Yapılan etkinlikler belli bir sıra izlemekte midir? İnsanlar, hangi düzeyde
ve sıklıkta etkileşime girmektedir? Hem katılımcılar hem de araştırmacılara göre kimler etkileşime
girmektedir?
4. Konuşmalar: Bu ortamdaki konuşmaların içeriği nedir? Kim kime nasıl hitap etmektedir? (Yapılan
konuşmalarla ilgili açıklayıcı notlar düşün; davranışlara, jestlere ve mimiklere dikkat ederek bun-
ları ayrıntıları ile not edin ve ne anlama gelebileceğini yazın).

5. Öngörülmeyen Faktörler: Bunlar tahmin edilemeyen fakat bazen gözlemin kendisi kadar önemli
olan faktörlerdir. Gayriresmî ve planlanmamış etkinlikler, sözcüklerin sembolik ve çağrışımsal an-
lamları, mekânla ilgili beklenmeyen fiziksel değişimler, beklenenin dışında gerçekleşen durumlar
vb. bu faktörlerden bazılarıdır.
6. Gözlemcinin Kendi Davranışları: Sizin rolünüz nedir? Bir gözlemci olarak gözlediğiniz ortamı,
kişileri ve etkinliğin yönünü etkilediğinizi düşünüyor musunuz? (Gözlemcinin aynı zamanda or-
tamın bir parçası olduğu ve kendi davranışlarına ilişkin düşüncelerinin önemli olduğu unutulma-
malıdır.)
Selahiddin Öğülmüş,Okullarda Gözlem Dersi Kuramsal Temelleri.
(Düzenlenmiştir.)

31