Page 92 - sosyoloji

44
SOSYOLOJİ 11

3. ÜNİTE : TOPLUMSAL YAPI >Toplumsal Etkileşim
Kavram : İş Birliği, Rekabet, Çatışma
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Sosyolojik Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı REKABET-İŞ BİRLİĞİ İKİLEMİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Çatışma, rekabet ve iş birliği kavramlarını açıklayabilme.
Yönerge: Aşağıda URL bağlantısı verilen çatışma, rekabet ve iş birliği ile ilgili makaleyi ve Gerçekçi
Çatışma Teorisi hakkında bilginin verildiği metni okuyunuz. Soruları cevaplayınız.

https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilgisosyal/issue/29108/311433

GERÇEKÇİ ÇATIŞMA TEORİSİ
Modern sosyal psikolojinin kurucularından sayılan İzmir Ödemiş doğumlu Muzaffer Şerif Başoğlu
ve arkadaşları 1961 yılında, daha sonra Robbers Mağarası Deneyi diye anılacak meşhur deneylerini
Oklahoma’da bulunan Robbers Cave State Park’ta yaparlar. Deneyin amacı çatışan grupların dav-
ranış özelliklerini, çatışmanın oluşumunu, sebeplerini ve çatışan grupların tekrar kurulan ilişkilerini
incelemektir. Deney, gerçekçi çatışma teorisinin (realistic conflict theory) önemli dayanaklarından
biridir. Bu teori, gruplar arası çatışmanın sınırlı kaynaklar hususunda mücadele etme ve farklı he-
defler taşıma neticesinde nasıl arttığını açıklamakta ve gruplar arası çatışmaya eşlik eden önyargı
ve ayrımcılık gibi duygulara da bir açıklama getirmektedir. Gerçekçi çatışma teorisine göre farklı
gruplar birbiriyle para, politik güç, askeri güvence veya sosyal statü gibi sınırlı olabilen kaynakların
elde edilmesi gayesiyle mücadele içine girebilmektedir. Gruplar mücadele ve çatışma neticesi sadece
bir kazananın olduğu ve diğerlerinin kaybettiği durumlarda yükselen bir içerleme duygusuna kapı-
labilirler. Bu çatışmanın süresini ve şiddetini elde edilmesi hedeflenen kaynak, konum, güç ya da
güvencenin değer algısı ve ne kadar kısıtlı olduğu belirler. Yine bu teoriye göre, çatışan bu grupların
arasının düzelmesi kendi şahsi hedeflerini bir kenara bırakıp ortak bir hedef etrafında kenetlenebil-
melerine bağlıdır.
Deney üç aşamadan oluşur. Birinci aşama grupların oluşturulması aşamasıdır. Çocuklar kampa gelir
gelmez, henüz tüm katılımcıları görmeden ve aralarındaki benzerlikler göz önünde bulundurularak
iki eşit gruba ayrılırlar. İki grup da birbirinin varlığından haberdar olmaz. İkinci aşamada ise, gruplar
oluştuktan sonra aralarında sürtüşme, rekabet ve anlaşmazlıklar meydana getirilir. Bu durum grupla-
rın rekabet gerektiren kamp oyunlarında birbirleriyle çekişmeleri suretiyle gerçekleştirilir. Kazanan
tarafa kıymetli ödüller ve ayrıcalıklar verilir. Bu durum iki grubun da birbirine karşı olumsuz tutum
ve davranışlar geliştirmesine ve aradaki gerginliğin artmasına sebep olur. Üçüncü aşamada ise, ku-
tuplaşan ve çatışan gruplar bir araya getirilip aralarında barış ve kaynaşma temin edilir. Bu aşamada
gruplar arası ‘ortak çalışmayı’ gerektiren görevlerle aralarındaki kutuplaşma ve gerginlik düşürülür.
Yasir Bilgin, Robbers Mağarası Deneyi, Toplumsal Çatışmalar, Diyalog Faaliyetleri ve Altı Şart.
(Düzenlenmiştir.)

Sorular:

1. Çatışma, rekabet ve iş birliği kavramlarını kendi cümlelerinizle tanımlayınız.

Çatışma:

Rekabet:

İş birliği:

89