Page 41 - Coğrafya 12 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
21 COĞRAFYA 12 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
2. ÜNİTE : KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER > 3.1. Jeopolitik Konum
Kavram : Jeopolitik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Coğrafi Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı KÜRESEL SATRANÇ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Jeopolitik kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden ve birikimlerinizden faydalanarak soruları cevaplayınız.

Satranç, en çok bilinen zekâ oyunlarından biridir. Hamle yeteneği ve öngörü sayesinde çoğu zaman
bir piyon bile bir veziri hatta şahı devirebilir. Bu yönüyle aslında bir oyun olmaktan ziyade gerçek
hayatın farklı bir yönünü yansıtır. Dünya üzerindeki ülkelerin durumları da aslında bu oyunla birçok
yönden benzerlik gösterir. Ülkelerin doğal yer şekillerine ait özellikleri, konum özellikleri, iklim, su
ve coğrafi şekil gibi özellikleri tıpkı satrançtaki taşların temel hamle özellikleri gibi değişmez. Bunun
yanında ülkelerin ekonomik, politik, sosyo-kültürel, askerî nitelikleri ve bilim-teknik alanındaki geliş-
meleri, tıpkı satrançtaki hamle değişiklikleri gibi bazen kendinden üstün özellikli bir taşı alt edebilir.
Ülkelerin ve toplumların bu rekabeti küresel bir satrancı doğurur. Küresel ve bölgesel çapta yaşanan
olaylar, devletlerin gücünü etkiler. Ülkelerin sahip oldukları doğal ve beşerî özelliklerin politik du-
rumla ilişkisi sonucu jeopolitik denilen kavram ortaya çıkar.

Görsel: Satranç Taşları

Sorular:

1. Aşağıdaki tabloda verilen olayların ülke ya da bölgenin jeopolitik önemini nasıl etkilediğini işaretleyiniz.

Jeopolitik önemi Jeopolitik önemi
Olay Ülke - Bölge
artar. azalır.
İpek Yolu’nun geçişi Anadolu

Coğrafi Keşifler Akdeniz limanları

Arktik bölgede doğal rezervlerin bulun- Kuzey Kutbu
ması

Panama Kanalı’nın açılması Macellan Boğazı

Ümit Burnu – Güney
Süveyş Kanalı’nın açılması
Afrika
Rusya’da doğal gaz ve petrolün bulun- İstanbul ve Çanakkale
ması boğazları
Kömür dışında petrol ve doğal gaz gibi Avrupa’daki kömür
enerji kaynaklarının bulunması havzaları

38