Page 2 - Sosyoloji 2 | 4.Ünite

SOSYOLOJİK OLAYLARIN ANALİZİ

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Olay analizi 1. Bir olayın sosyolojik olması ne anlama gelmektedir? Düşüncelerinizi paylaşınız.
2. Sosyolojik bir olayı analiz ederken hangi ölçütlere dikkat etmek gerekir? Düşüncele-
rinizi belirtiniz.

SOSYOLOJİK ANALİZ NASIL YAPILIR?
Sosyolojinin temel amacı; toplumların değişimini, gelişimini, yapısını araştırmak ve elde edilen bilgilere
yönelik genellemeler yapmaya çalışmaktır. Sosyoloji, olayları olması gerektiği gibi değil olduğu biçimiyle analiz
ederek gelecekte de olması muhtemel sorunların çözümünde önemli veriler elde etmemize imkân tanır. Bu
anlamda sosyolojinin kullandığı araştırma yöntem ve tekniklerini kullanarak toplumsal olayları araştırmak,
incelemek, analiz etmek ve bu yöntem ve tekniklerin toplumsal yapıyla bağını kurmak önemli hâle gelmekte-
dir. Bu nedenle sosyologlar, toplumsal olayların bireylerin ya da grupların yaşantılarını nasıl etkilediğini analiz
ederler. Sosyolog “Toplumsal olayların özelliği nedir? Toplumsal olaylar nasıl meydana gelir? Toplumsal olayla-
rın birbirleriyle ilişkisi var mıdır? Toplumsal olaylar arasındaki benzerlikten hareketle genel yargılara ulaşılabilir
mi?” gibi sorulara cevap arar. İşte bütün bunları göz önüne aldığımızda toplumsal olayları nasıl analiz etmemiz
gerektiğini ve bizim bu toplumsal olaylar içinde nerede durduğumuzu anlayabiliriz.
Sosyal bilim araştırmaları; planlama, gerçekleştirme ve raporlaştırma aşamalarından oluşmaktadır.
SOSYAL BİLİM ARAŞTIRMALARINDA İZLENECEK YOLLAR

Araştırma konusunun belirlenmesi: Araştırma sürecinde ilk yapılması gereken, genel bir inceleme sonucunda bir
konu saptamaktır. Araştırma konusu olarak “bilgisayarla öğretim”in seçildiğini varsayalım.

Problemin ortaya konması: Araştırma konusuyla ilgili olarak çözülmek istenen problemi, diğer bir deyişle, araş-
tırma amacını ortaya koymaktır. Problem; kuramlardan, daha önceki araştırmaların bulgularından yola çıkarak oluştu-
rulabilir. Örneğin yukarıda belirtilen konuyla ilgili olarak “Grupla bilgisayar öğretiminin etkinliğini belirleyen etmen-
ler nelerdir?” şeklinde bir problem ortaya konabilir. Bir araştırma problemi belirlenirken her şeyden önce problemin
araştırılabilir özellikte olmasına dikkat edilmelidir. Araştırılabilirlik, problemin veri toplama ve analiz etme yoluyla
incelenebilecek özellikte olmasıdır.

Konuyla ilişkili kaynakların taranması: Problem ortaya konduktan sonra konuyla ilişkili kaynaklar taranır. Elde
edilen kuramsal bulgulara ve araştırma bulgularına dayalı bilgiler bir araya getirilerek kaynak taraması bölümü yazılır.

Hipotezlerin yazılması: Hipotez (denence); doğruluğu ya da yanlışlığı kesin olmayan, kanıtlanmak üzere ortaya
atılmış, araştırmacının geçici olarak ortaya attığı açıklamadır. Sosyal bilim araştırmalarının amacı hipotezleri kanıtla-
mak değil; hipotezleri destekleyici bulgular elde etmektir.

Araştırma yönteminin belirlenmesi: Bu aşamada; a) hangi araştırma modelinin benimseneceği (örneğin deney-
sel), b) hangi bireylerin ya da ortamların kullanılacağı (örneğin Porsuk Lisesi’ndeki öğrenciler), c) araştırma verilerinin
nasıl toplanacağı (örneğin bilgisayar testi), d) araştırma verilerinin nasıl analiz edileceği (örneğin istatistiksel analiz)
belirlenir.

Süre ve olanakların belirlenmesi: Süre ve olanaklarla ilgili olarak, planlanan araştırmanın aşamalarının hangi ta-
rihlerde tamamlanacağı ve hangi kaynakların kullanılması gerektiği belirlenir.

Araştırmanın sonuçlandırılması: Araştırma planlanan şekilde gerçekleştirildikten sonra araştırma verilerinin ana-
lizi sonucunda elde edilen bulgular yazılır ve bu bulguların yorumları yapılır. Bilimsel araştırma sürecinin son aşama-
sında ise araştırma raporu hazırlanır.

Sosyal bilim araştırmaları genellikle dört ana bölümden ve bunların alt bölümlerinden oluşmaktadır. Son yıllar-
da en yaygın kullanılan raporlaştırma biçimi şöyledir:
II. YÖNTEM
I. GİRİŞ IV. TARTIŞMA
Evren ve Örneklem, Araştırma
Problem, Kaynak III. BULGULAR Bulguların Yorumu,
Modeli, Verilerin Toplanması ve
Taraması, Hipotezler Sınırlılıklar Öneriler
Analizi
160 SOSYOLOJİK OLAYLARIN ANALİZİ