Page 19 - Yönetim Bilimi (Tüm Kitap)

Yönetim Bilimine Giriş

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuduktan sonra, bilimsel düşünce ile ilgili
görüşlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Evreka

Söylentiye göre Arşimet, bir gün hamamda yıkanırken tasın kur-
nadaki suyun üzerinde yüzdüğünü görünce bir anda bilimsel
bir gerçekliğin farkına varmış ve hamamdan fırlayarak sokak-
larda koşarken “Buldum.” anlamında “Evreka!” diye bağırmıştır.

Newton’ın (Nivtın) bir arkadaşının anılarında aktardığına göre Newton,
bir gün bahçede elma ağaçlarının gölgesinde otururken düşen elma-
ları gözlemlemiş ve elmaların neden başka yöne değil de her zaman
aşağıya dik olarak düştüğünü sorgulamış ve bu yolla “Maddenin bir
çekim gücü vardır.” bilgisine ulaşarak “yer çekimi” kanununu bulmuştur.

Bu iki söylentiden yola çıkarak bilimi çoğu zaman bir “görmek,
gerçeği algılamak” şeklinde tanımlamak elbette ki mümkün-
dür. Nitekim bilim tarihi Arşimet ve Newton dışında daha pek çok
söylentiyi içermektedir ve bu söylentilere göre tarihte çığır açan bu-
luşlar hep böyle “evreka” anlarından doğmuştur. Ancak bilimin ama-
cı olan değişmez gerçekliğe yalnızca gözlemle ulaşmak imkânsızdır.
Bilimsel keşif, herkesin kabul edeceği üzere sadece gözlem yaparak
gerçekleşecek basit bir eylem değildir. Bilimde gözlem yalnızca küçük
bir adımı oluşturur. Bilimsel gerçekliğe ulaşmak için bunun gibi binler-
ce küçük adıma ihtiyaç vardır. Ancak bilimi, “evreka” anlarının zihin-
sel şimşeklerine dayandırmak hep daha popüler olmuştur. Bu görüş
ise ne yazık ki bilim tarihini bir söylentiler silsilesine dönüştürmüştür.
Bu söylentiler yani buluşların öykülenmesi, her ne kadar bazen ger-
çeklik payı taşıyıp işe bir renk katıyorsa da şunu da göz ardı et-
memek gerekir: Herkesin gördüğü bir şeyin farklı açıdan göz-
lemlenmesi bilgiye ulaştırmaz. Bilgiye ulaşmak için gözlemlerin
belli aşamalardan geçirilerek bilimsel bilgiye dönüştürülmesi gerekir.
Komisyon

17