Page 9 - Fikri ve Sinai Mülkiyet Hakları Rehberi

BİRİNCİ BÖLÜM: PATENT VE FAYDALI MODEL
BİRİNCİ BÖLÜM: PATENT VE FAYDALI MODEL
1.1. Buluş
1.1. Buluş
“Buluş” teknoloji alanında bir ürüne veya yönteme ilişkin özgül bir problemin çözümü ve probleme teknik bir çözüm getiren yeniliklerdir.
Yenilikler tamamıyla yeni bir makine, ürün veya yöntem olabileceği gibi bilinen bir makine, ürün veya yöntemde yapılan geliştirmeler de
olabilir. Bir buluşun korunabilmesi bakımından aşağzıda tanımlanan ‘yenilik’, ‘buluş basamağı’ ve ‘sanayiye uygulanabilirlik’ kriterlerini
yerine getirmiş olması gerekir.

1.2. Fikri Mülkiyet Hakkı
1.2. Fikri Mülkiyet Hakkı
Fikri mülkiyet hakkı bir eser üzerinde sahip olunabilecek maddi ve manevi hakların tamamını ve komşu haklarını ifade eder. Fikri
mülkiyet, bir kişiye veya kuruluşa ait olan fikir ürünüdür. Söz konusu kişi ya da kuruluş, sonradan bunu serbestçe paylaşmayı veya
kullanımını belirli biçimlerde kontrol etmeyi tercih edebilir. Tescil alındıktan sonra patent 20 yıla kadar, faydalı model ise 10 yıla ka-
dar korunabilmektedir. Patent miras yoluyla bırakılabilir ya da kulanım hakkı lisans konusu edilebilir. Bu bağlamda patent sahipleri
buluşlarından gelir elde edebilir.
1.3. Rüçhan Hakkız
1.3. Rüçhan Hakkız
Tescillenen patent/faydalı modelin Türkiye dışında birden fazla ülkede korunması istenirse başvuru sahibi tarafından rüçhan hakkının
alınması gerekir. Rüçhan hakkı Türkiye’de yapılmış bir başvuruyu, başka bir ülkedeki fikri ve sınai mülkiyet hakkı başvurusunda 12
aylık süre içerisinde kullanabilmek için talep edilen haktır. Rüçhan hakkı talebi, başvuru ücreti ödendikten sonra başvuruyla birlikte
veya başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yapılır. İlgili belgeler başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde Türk Patent ve Marka
Kurumuna sunulmalıdır.
1.4. Patent ve Faydalı Model
1.4. Patent ve Faydalı Model
Sınırlı bir süre ve yer için patent sahibine, üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını
veya ithal edilmesini engelleme amacıyla tanınan tekel haklarına “patent” denir. Sanayide uygulanabilirliği olan çalışmalara yenilik
(inovasyon) sağlayan, üretim ve pazarlama hakkı bulunan buluşlara “faydalı model” denir. Patent/faydalı buluş sahiplerine verilen
yasal bir korumadır.
1.5. Patentlenebilirlik Kriterleri
1.5. Patentlenebilirlik Kriterleri
1 Yenilik DİKKATLİ OL
Patentlenebilirlik kriterlerini üç başlık altında inceleyebiliriz. 1. Yenilik, 2. Buluş basamağı ve 3. Sanayiye uygulanabilirliktir.

Buluşun dünya çapında daha önce var olmama-
sı yani tekniğin bilinen durumuna dâhil olmaması
anlamına gelir. Tekniğin bilinen durumu, patent
başvurusunun yapıldığı tarihten önce buluş ko- Buluşunu başvuru yapana kadar gizli tut.
incelendiğinde bilinen durumundan farklı bir 2
“Kimseye açıklama...”
nusunda dünyanın herhangi bir yerinde erişile-
bilir (yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım vb. yolla
3 Buluş Basamağı
açıklanan) her türlü bilgi anlamına gelmektedir.
Buluş teknik alanda uzman bir kişi tarafından

nitelikte olmalıdır.

Sanayiye Uygulanabilirlik
Buluşun tarım dâhil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir, uygulanabilir
veya kullanılabilir nitelikte olmasıdır.

Faydalı modelin yenilik değerlendirmesinde, buluş konusuna katkı sağlamayan teknik özellikler dikkate alınmaz. Aşağıda verilen
tabloda patent ve faydalı model arasındaki farklar yer almaktadır.
Tablo 1. Patent ve Faydalı Modelin Karşılaştırılması

Kriter Patent Faydalı Model
Yenilik Bakılır Bakılır
Buluş Basamağı Bakılır Bakılmaz
Sanayiye Uygulanabilirlik Bakılır Bakılır
Usuller ve Usuller Sonucu Elde Edilen Ürünler Korunur Korunmaz
Eczacılıkla İlgili Maddeler Korunur Korunmaz
Biyoteknolojik Buluşlar Korunur Korunmaz
Kimyasal ve Biyolojik Maddeler Korunur Korunmaz
Koruma Süresi 20 Yıl 10 Yıl
Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu Patent-Faydalı Model Başvuru Kılavuzu S.1

9