Page 60 - DESEN 10

2. ÜNİTE DESEN ÇALIŞMALARINDA FARKLI MALZEME VE TEKNİKLER

Mürekkepli Kalemler, Uçlar ve Fırçalar
Çizimin kalıcılığı için kullanılan mürekkep, sanatçıların çoğu zaman başvur-
dukları önemli bir malzemedir. Herhangi bir mürekkebin içeriğindeki madde-
lerin saflığı, konsantrasyonu ve seyreltme derecesine bağlı ton farkları oluşur.
Geleneksel çizim mürekkepleri genellikle kahverengi, kırmızımsı kahverengi,
gri ve siyahın tonlarıdır. 19. yüzyılın sonlarında sentetik ve kimyasal olarak
işlenmiş renklendiriciler, sanata sunulan renk tonlarını önemli ölçüde arttır-
mıştır.
Geleneksel mürekkepler, sulu boyalarla benzer özellikler taşır. Farklı olarak
sulu boyalar, her zaman katı pigment parçacıklar içerir. Mürekkeplerde katı
pigment parçacıkları olmadığı için mürekkep bir kalemden sorunsuzca akabi-
lir. 19 ve 20. yüzyıllarda çelik uç, dolma ve keçeli kalemlerin icadından önce
sanatçılar geniş, dar tüy ve kamış kalemler kullanmıştır.

Mürekkeple, çizgi veya tonlu efektler elde etmek için çeşitli araçlar vardır.
Bunların başında tarama veya divit ucu olarak bilinen metal uçlu kalemler,
dolma kalemler, günümüz teknolojisiyle üretilen çeşitli mürekkepli kalemler
ve fırçalar kullanılan araçlardır.
Metal uçlu kalemlerle veya tarama ucuyla uygulanan yoğun baskı ile kalın,
hafif baskı ile ince çizgiler elde edilir. Ayrıca elde edilen çizgilerin sık veya
seyrek kullanılması ile ton geçişleri sağlanır. Metal uçlu kalemlerle iki yön-
temde çalışılabilir. Birinci yöntem kurşun kalemle çizilip üzerinden tarama
ucu ile geçilir. Bu yöntem hata yapma riskini azaltır. İkincisinde direkt tarama
ucu ile çalışılır ve bu yöntem ustalık gerektirir. Uygulamada başarıya ulaşmak
için çok sayıda çalışma yapılmalıdır.

Görsel 2.9: Tekne, Jacob Esselens (Ceykıp Esselens), Rijks Müzesi, Hollanda

58