Page 43 - DESEN 9

2. ÜNİTE DESEN ÇALIŞMALARINDA SANATIN ÖGELERİ VE İLKELERİ

DOKU
Doğadaki tüm nesnelerin kendilerine has dış yapı yüzey özellikleri vardır. Nesnelerin dış yapı özellik-
lerine tekstür, iç yapı özelliklerine strüktür denir. Birbirine eş ya da birbirini tamamlayan birim biçim-
lerinin belli sistemlerle yan yana gelerek oluşturdukları yapıya doku denir. Bir nesnenin yüzeyi sert ya
da yumuşak pürüzler içerir. Bu pürüzler, o nesnenin dokusudur. Dokular hem görme hem de dokunma
duyularıyla algılanır

Görsel 2.6: Kaya dokusu Görsel 2.7: Başak dokusu
https://meslekmateryal.eba.gov.tr/cdn/gsl/desen9/2_DSN_9_2023_DOKUCESITLERIILEUYGULAMALAR.pdf

DOKU ÇEŞİTLERİ

Doğada Varoluş Biçimine Göre Dokular
Doğal dokular: İnsan eli değmeden doğal koşullarda oluşan dokulardır. Birbirine benzeyen birim ya-
pıların belli bir düzenle yan yana gelen tekrarlarıyla oluşur. Nesnenin dış yapısıyla iç yapısı arasında
uyum vardır. Doğadaki tüm dokular doğal dokudur. Kaya, ağaç kabuğu, yaprak, tahta, balık, portakal
ve kozalak doğal dokulara örnek olarak verilebilir (Görsel 2.6 ve 2.7).

Yapay dokular: İnsan eliyle üretilen dokudur. Genel olarak nesne yüzeyine estetik bir görüntü vermek
için yapılır. Yapay doku oluşturmada birim elemanlar matematiksel düzenlerle bir araya getirilir. Tuğla,
beton, demir, kâğıt, kumaş ve cam yapay dokulara örnek olarak verilebilir (Görsel 2.8).

Görsel 2.8: Duvar dokusu Görsel 2.9: Dış doku, ağaç kabuğu

İç doku: Nesnenin iç yapısına ait dokudur.
Dış doku: Nesnenin iç yapısının yüzeydeki yansıması olan dış yapısına ait do kulardır (Görsel 2. 9).

41