Page 50 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI EBRU 12

d) Kumlu-Kılçıklı Ebru
Kumlu ebru, koyu kıvamlı bir teknede su oranı az olan boyalarla yapılır. Boyalar, yüzeye dam-
lalıkla ya da kalın bir bizle hep aynı noktadan sürekli doldurularak bir süre bekletilir. Lahor çividi veya
içerisinde Lahor çividi konulan boyaların kumlu ebruda daha iyi sonuç verdiği bilinmektedir.
Teknede bekletilen ebru bir süre sonra çatlamaya başlar ve kuma benzeyen bir görüntü olu-
şur. Yaptığımız ebrunun üzerini kapatıp daha uzun süre bekletirsek ‘’V’’ şeklini alan çatlaklar meyda-
na gelir. Bu şekli alan ebruya da “kılçıklı ebru” denir (Görsel 58).

Not
Çalışmaya ara verildiği zaman,
ebrunun şeklini bozacak tozların düş-
mesini engellemek amacıyla teknenin
üzerinin cam veya başka bir malzeme
ile örtülmesi son derece önemlidir.

Görsel 58: Kumlu Ebru Yapılışı

OKUMA PARÇASI
Necmettin Okyay’ın çiçekli ebrulara başlaması ile ilgili bir anısı:
Medresetü’l-Hattaâtîn’e tanımadığım bir zat gelerek çiçekli ebrû yapmamı istedi.
‘Efendi beyim, bu sanatta öyle çiçek filan olmaz; gerçi eskiler tecrübe etmişler ama o da çiçeğe
pek benzemez’ dedim. Adam: ‘hoca değil misiniz? Yapmanız lazım’ cevabını verince eve gel-
dim, tekneyi kurdum; çiçek şekillerini çıkarmak için uğraşmaya başladım. O sırada evimize çok
sevdiğim arkadaşım Hattat Macid Bey geldi. Ben lâle şekli çıkarmaya çalışıyordum. Mâcid’im
birden: ‘Birader şu uçları yukarı doğru çeksene!’dedi. Ben hayatımda iş bilmeyenlerden o işe
dair çok şey öğrenmişimdir. Bu da öyle oldu. Elimdeki tek at kuyruğu kılını teknenin içinde iki
taraftan yukarı doğru çekince şekil tıpkı lâleye benzedi. Çok heyecanlandım ve zevklendim.
Günlerden cuma olduğu için benim vazifeli bulunduğum Üsküdar Yeni Vâlide Camii’ne gittik.
Namazdan sonra lâle, sümbül, karanfil, o mevsimde hangi çiçekler varsa hepsinden alıp eve
getirdim; onlara bakarak ebrû teknesinde tek at kuyruğu kılıyla aynını resmetmeye başladım.
İşte Mâcid’in o ikazı ve Rabbimin lütf u keremiyle bu iş oldu… (M.Uğur Derman, “Türk Sanatın-
da Ebrû” 1977)

*Medresetü’l-Hattaâtîn: Hüsni Hat ile İslam kitap sanatlarının öğretim ve eğitimi
için 1915’te kurulan Osmanlı müessesi. (İslam Ansiklopedisi)

47