Page 63 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI EBRU 12

2.2.2. Işlevsel Nesneler Üzerinde Ebru Tekniği Uygulamaları
Türk ebru sanatı, tanımında da belirttiğimiz gibi kıvamlı su üzerine, geleneksel ebru boyaları-
nın, at kılından yapılmış fırçalarla serpilmesi ve kâğıda alınması ile yapılan uygulamaları içerir. Ebru
tekniği kâğıt haricinde başka yüzeyler üzerinde de denenmiştir. Ancak klasik ebruda kullanılan boyalar
farklı yüzeylere uygulanabilse de hiçbirinde kâğıt üzerindeki gibi canlı durmamıştır.
Toprak boyalar özellikle cam ve seramik gibi sırlanma veya fırınlanma işlemi gerektiren malze-
meler üzerinde olumlu sonuç vermemektedir.
Geleneksel ebru malzemeleri kullanılarak yoğunluğu artırılmış su üzerinde ebru tekniği ile
boyamalar yapıldığı gibi bazı hazır boyalarla suyun yoğunluğunu arttırmadan da çalışılabilmektedir.
Ayrıca ebru tekniği, boya sanayisindeki gelişmelerle birlikte başka alanlar için üretilmiş boyalarla da
değişik malzemeler üzerinde denenmiştir.
Günümüzde; deri, seramik, kumaş, ahşap, cam, mum vb. malzemeler ebru tekniği ile renklen-
dirilmektedir. Boya olarak uygulanılacak zeminin özelliğine göre seramik ve kumaş boyaların yanı sıra
çeşitli akrilik ve sentetik boyalar da kullanılmaktadır.
Kumaş Üzerine Ebru Uygulama
Bu tarz uygulamalarda boyayı kolay emen kumaşlar tercih edilir. En iyi sonuç veren kumaş cinsi
ise ipektir. Fakat ipek pahalı olduğu için saten, şifon, tafta gibi kumaşlar daha çok kullanılmaktadır.
Boya olarak da piyasada kolaylıkla bulunabilen hazır ebru kumaş boyaları daha iyi sonuç vermektedir.
Boya uygulamasından önce kumaşın şaplanması ve boyama işleminden sonra boyanın sabitlenmesi
için tersten ütülenmesi gerekir.
Günümüzde hemen hemen tüm tekstil ürünlerinde (şal, fular, eşarp, elbise, mendil, gömlek,
kravat, bez çantalar, masa örtüsü, nevresim, perde vb.) ebru tekniğinin kullanıldığını görebilmekteyiz.
Kumaş Üzerine Ebru Uygulama Örneği
Kumaşa ebru uygularken kullanacağımız tekne, kumaşın ölçülerine göre hazırlanmış tekneler-
dir. Çalışmaya yoğunlaştırılmış su üzerine fırça yardımıyla boya atılarak başlanır.
Tercihimize göre 3-4 renk boya kullanılabilir. Çiçekli ebrular hariç kâğıda uygularken kullandı-
ğımız tüm ebru çeşitleri kumaşa da uygulanabilir. Bunların içerisinde: Battal, gel-git, şal, bülbül yuvası
en çok kullanılan ebru çeşitleridir.
Boya atma işlemimiz sona erdiğinde önceden şaplanmış olan kumaş alınır. Kumaşın büyük-
lüğüne göre en az bir kişinin yardımı ile uçlarından gererek ortasından kenarlarına doğru dikkatlice
tekneye yatırılır. Eğer yalnız çalışıyorsak kumaşın önceden kenarlarından bir kasnağa gerilmesi gerekir.
Tekneye yatırılan kumaş boyayı emmesi için bir süre bekletildikten sonra kendimize yakın ke-
narından yavaş bir şekilde kaldırılır. Kurumaya bırakılan kumaşa boyanın sabitlenmesi için kumaşın
tersinden ütüleme yapılır (Görsel 69).

Etkinlik
Ebrularınızı kullanarak defter kapağı
ve kitap ayraçları yapınız.

Görsel 68: Ebru kullanarak yapılmış kitap ayraçları

60