Page 100 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

3. Hayvan Motifleri
a) Kuşlar: kartal, tavus kuşu, güvercin vb.
b) Diğer hayvanlar: ejderha, akrep, yılan ceylan vb.
4. Karışık Motifler (Görsel 3.68)
Geometrik, bitki ve hayvan motiflerini bir araya geti-
ren motiflerdir.
5. Sembolik Motifler
Tarak, saç bağı, ibrik, kandil, kemer, insan, sütunharf,
bulut kaplan çizgisi, elibelinde, sandıklı, el vb.

3.2.2. Halı-Kilim Motiflerinden Yola Çıkarak Özgün
Görsel 3.68: Bitki ve hayvan motifli halı Tasarımlar Yapılması
Desen hazırlanmasında yararlanılacak kaynaklar:
1. Mevcut dokunmuş halılardan: Cami, müze ve antika-
cılarda bulunan tarihî sanat değeri taşıyan halıların
arka yüzeylerine bakarak desen çıkarılır.
2. Diğer sanat kollarından: Çinicilik, demir, bakır, tezhip
ve taş işlemeciliği gibi kollardan yararlanılarak dese-
ne aktarmak.
3. Fotoğraf, katalog, broşür, slayt, video gibi kaynaklar-
dan yararlanılır.
4. Yararlanılan kaynağın motif özelliklerine bağlı kalarak
desen çalışmak.
5. Bağımsız çalışmak: Dönem, devir sanat özeliği gibi
desen karakterlerine bağlı kalmadan kendine özgü
Görsel 3.69: Rapor desenler Görsel 3.70: Köşe göbek desenler
olarak serbest çalışmak.
Halılarda Kullanılan Desen Tipleri
Genel olarak el dokuma Türk halılarında kullanılan
desenleri 4 grupta toplayabiliriz:
1. Rapor Desenler: Herhangi bir veya birkaç şeklin bir
sistem dâhilinde tekrar edilmesidir. Rapor desenler
kendi aralarında tam rapor, diyagonal rapor, serbest
rapor desenler gibi gruplara bölünür (Görsel 3.69).
2. Köşe Göbek Desenler: Köşe ve göbek motifleri bulu-
nan desenlerdir (Görsel 3.70).
3. Serpme Güllü Desenler: Halının zemin kısmında ta
mamen serbest olan desenlerdir (Görsel 3.71).
4. Mihraplı Desenler: Halılarda mihrap İslami bir sanat
özelliği gösterir (Görsel 3.72).
Görsel 3.71: Serpme güllü desenler Görsel 3.72: Mihraplı desenler

Altın Kesim
Halıların eni ile boyu arasında belirli bir oran vardır. Bu oran gözün en rahat bir şekilde görebildiği 2/3 oranıdır.
Halıcılıkta buna altın kesim denir. Yani altın kesim oranına göre halının eni 2 metre ise boyu 3 metre olmalıdır.
Bir Desenin Renklendirilmesi
Açık zeminde (beyaz, sarı, devetüyü, pembe, açık yeşil, açık mavi gibi) renkler kullanılıyorsa kontur renkleri zemin
renginin zıt (kontras) rengi olacaktır.
Dolgu renkleri ise zıt renklerin açık tonları olacaktır.
Koyu zeminde (kırmızı, lacivert, kahverengi, koyu yeşil, koyu mavi gibi) renkler kullanılıyorsa kontur renkleri ze-
min renginin zıt renkleri olacaktır. Dolgu renkleri ise kontur renklerinin koyu tonları olacaktır.
Bordür rengi hangi renkte ise motiflerin içerisinde o renk ağırlıkta olmalıdır.

97