Page 136 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 10

6. ÜNİTE

6. ÜNİTE ÇELLO ÇALMADA TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI II

6.1. Acem-Aşiran Makamı

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

Neyzen Salih Dede’nin “Acem-Aşiran Peşrevi”ni dinleyiniz.

6.1.1. Acem-Aşiran Makamının Özellikleri

Acem-aşiran makamı, geleneksel Türk müziğinde “şet” olarak adlandırılan göçürülmüş (aktarılmış) makamlardan bi-
ridir. Çârgâh makamının acem-aşiran perdesine (fa) göçürülmesiyle oluşur. İnici seyir özelliğindedir ve acem-aşiran per-
desindeki çârgâh beşlisine çârgâh perdesinde çârgâh dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir (Tablo 6.1). Ses değiştirici
olarak “si bemol” (si-küçük mücennep) işareti alır. Ağırbaşlı bir makam olan acem-aşiran, yaklaşık dört buçuk asırdır Türk
müziğinde kullanılan en eski makamlardandır.

BİLGİ NOTU

Bir tonun başka bir tona aktarılmasına Batı müziğinde transpoze, Türk müziğinde ise göçürme ya da şet adı
verilir. Türk müziğinde göçürülen yani başka perdeye aktarılan makamlar göçürüldükleri perdenin ismini alır.

Tablo 6.1: Acem-Aşiran Makamının Özellikleri

ACEM-AŞİRAN MAKAMININ ÖZELLİKLERİ

NİTELİK Birleşik makamdır.

DURAK Acem-aşiran (fa) perdesidir.

SEYİR İnicidir.

Acem-aşiran (fa) perdesinde bir çârgâh beşlisine çârgâh (do) perdesinde bir çârgâh
DİZİ
dörtlüsünün eklenmesiyle oluşur.

GÜÇLÜ Birinci derece güçlüsü acem-aşiran (fa) perdesidir. İkinci derece güçlüsü çârgâh (do)
perdesidir.

DONANIM Si için 5 komalık küçük mücennep bemol (b) işaretini alır.

YEDEN Birinci çizgideki hüseynî-aşiran (mi) perdesidir.

134 ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 10