Page 81 - ÇALGI EĞİTİMİ KANUN 10

3. ÜNİTE

SIRA SİZDE

Hüseynî makamının asma kalış perdelerinin isimlerini söyleyiniz. Ardından asma kalış perdelerini ezbere çalınız.

Makam Dizisinin Seyri: Makamın seyrine hüseynî perdesi civarından başlanır. Makamın güçlü sesi olan hüseynî
perdesinde uşşak çeşnisiyle yarım karar yapılır. Seyir esnasında hüseynî perdesi oldukça fazla vurgulanır. Daha sonra
asma kalış perdelerine geçilir ve hüseynî çeşnisiyle durak perdesinde yedenli tam karar verilir.

3. ETKİNLİK

• Hüseynî makamı seyrini öğretmeninizle inceleyiniz.
• Bona ya da solfej çalışması yaptıktan sonra seyri çalınız.
Beste: Harika Uğur Dağlı

                        



        
5     3
             3


            
8  

          
                 

3.1.4. Glissando Tekniği

Bir icracı eseri seslendirirken çeşitli süslemeler kullanmalıdır. Geleneksel çalıma uygun ve yerinde kullanılan süsle-
meler eserin melodik yapısını daha da güzelleştirir. Karekod-33
Kanun sazının önemli süslemelerinden biri glissando tekniğidir. Telli bir çalgıda parmağı tel üzerinden kaldırma-
dan bir sesten diğer sese kaydırmaya glissando denir. Kanunda glissando tekniği uygulanırken bir sesten diğerine
geçişte kesintisiz bir şekilde aradaki seslerin de duyurulmasına dikkat edilmelidir. Glissando, çalınacak notadan önce
ya da sonra yapılabilir. Kanundaki glissando ” gliss.” şeklinde kısaltılarak ya da “ ” ile gösterilebilir. Glissandonun
üç türü vardır:

Taramalı glissando: Sağ elle pesten tize, sol elle tizden pese doğru çalınacak notaya kadar mızrabın tellere sür-
tülmesiyle yapılır. Taramalı glissando yapılırken icra edilen makamın dizisi kullanılır. Taramalı glissando ortalama bir
ya da bir buçuk oktavlık ses sahasında yapılır ve genellikle sonunda oktavlı tremolo tekniği uygulanır. Tiz tarafa doğru
yapılan glissandoya “düz glissando”, pes tarafa doğru yapılana ise “ters glissando” adı verilir.

Fiskeli (tırnak) glissando: Sağ elle tele vurulduğu anda sol el başparmağının tırnağı vurulan tel üzerinde soldan
sağa doğru kaydırılır ve ulaşılması gereken son nota sağ elle çalınarak glissando bitirilir. Fiskeli glissando tiz tarafa
doğru yapılır. Sağ elle başlar ve sağ elle biter. Sol elin kaydırma hareketi mandalların bitiminden başlamalı ve tele fazla
bastırmadan yapılmalıdır.

Mandal (yarım ses) glissando: Tele vurmadan önce glissandonun yapılacağı koma değeri kadar mandal tutulur.
Tele vurulduktan sonra tutulan mandallar sırayla bırakılarak glissando bitirilir. Mandal glissandosu tizden pese doğru
en fazla yarım seslik küçük ses aralıklarında kullanılır.

HÜSEYNÎ MAKAMLARI 79