Page 147 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 11

4. ÜNİTE

4.8. Karcığar Makamı

Karcığar makamı, Batı müziği ses sistemine (beş ses) göre bir oktav seslendirildiğinde “sol-re”, iki oktav seslen-
dirildiğinde “sol-re-la” telleri kullanılarak çalınır.

4.8.1. Karcığar Makamının Özellikleri

Karcığar makamı, uşşak dörtlüsü üzerine neva perdesi üzerinde hicaz beşlisinin eklenmesiyle oluşur ve “basit
makamlar” sınıfında değerlendirilir.

BİLGİ NOTU
• Karcığar kelimesi, bazı kaynaklarda “dört bir yandan gelen ses” şeklinde tanımlanırken bazı kaynaklar-
da ise “yırtıcı kuş” ve “dört kazanç” olarak anlamlandırılmıştır.
16 Ï Ï Ï Ï Ï
Ï
Ï
Ï
Ï 6
& 4 Ï 5
Ï
Ï
Karcığar makamı dizisinin geleneksel Türk müziğindeki gösterilişi şu şekildedir: Ï Ï Ï Ï
Dügah Perdesi Üzerinde Uşşak Dörtlüsü Neva Perdesi Üzerinde Hicaz Beşlisi
& Ï w Ï 5 Ï ú Ï 4 Ï 8 Ï w
K S T S A S T

16 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï ?
Ï
Ï
Ï
Ï
Ï 6
& 4 Ï 5
Karcığar makamı dizisinin Batı müziği ses sistemindeki (5 ses-la kararlı) gösterilişi şu şekildedir:
Dügah Perdesi Üzerinde Uşşak Dörtlüsü Neva Perdesi Üzerinde Hicaz Beşlisi
? ú Ï 3 Ï 8 Ï w
Ï w Ï Ï
K S T S A S T

Tablo 5: Karcığar Makamının Özellikleri
Karcığar Makamının Özellikleri

Durak Dügâh perdesidir (la).

Seyir İnici-çıkıcıdır.

Dizi Dügâh perdesi üzerindeki uşşak dörtlüsüne (KST), neva perdesi üzerinde hi-
caz beşlisinin (SAST) eklenmesiyle oluşur.

Güçlü Neva perdesidir (re).

Donanım Si bir komalık bemol (segâh), mi dört komalık bemol (nim hisar perdesi) ve fa
dört komalık diyezdir (eviç perdesi).

Yeden Rast perdesidir (sol).

Seyre genellikle güçlü perdesi civarından başlanır. Neva perdesi üzerinde
hicaz çeşnisi duyurularak yarım karar yapılır. Muhayyer perdesi üzerindeki

Seyir Özellikleri çıkıcı uşşak dörtlüsü ve inici kürdi dörtlüsü tiz bölgede genişleme olarak kul-
lanılır. Çargâh perdesi üzerinde nikriz çeşnili ve rast perdesi üzerinde rastlı
asma kalışlar duyurulur. Dügâh perdesi üzerinde uşşak dörtlüsü duyurularak
yedenli tam karar verilir.

146 DİZİ-MAKAMLAR VE İLGİLİ DAĞARCIK III