Page 56 - KANUN (THM) 11

Makamın Özellikleri: Segâh makamı, yapısı gereği tiz taraftan genişler. Ancak rast makamının etkisinden
dolayı pes taraftan rast perdesine kadar genişlediği de görülür.
Segâh makamının güçlüsü her ne kadar eviç perdesi ise de bu makam mürekkep bir makam olduğundan
güçlüsü, üçüncü derecesi olan neva perdesine dönüşür. Makamın kökü rast dizisi olduğu için rast-uşşak-segâh
üçlüsü iç içedir. Güçlü üzerinde değişiklik yapılarak nevada uşşaklı, çargâhta rastlı ve çargâhlı asma kalışlar yapılır.
Nevadan itibaren bayati dizisi oluşur ve sümbüle perdesi ortaya çıkar. Eviç perdesinde hicaz etkisi olduğundan bu
makam, hicaz aileleriyle iç içedir. Bu yüzden dik hisarda nikrizli kalır. Neva perdesi üzerinde hicazların etkisi olduğu
için hicaz ailesi makamları segâhın komşu makamlarıdır. Makamın bu denli zengin kullanılmasında dik hisar ve
eviç perdelerinin değişime uğrayarak hüseyni ve acem perdelerine dönüşmesinin rolü büyüktür. Segâh makamı
Türk halk müziğinde sıkça kullanılmıştır.
Dizinin Seyri: Çıkıcı diziye sahip olan segâh makamının seyrine durak sesi civarından başlanır. Güçlü üzerinde
hicazlı dolaşıldıktan sonra zaman zaman dik hisarda nikrizli kalışlar yapılır. Nevada uşşaklı, bayatili, rastlı; çargâhta
rastlı ve çargâhlı kalışlar gösterilerek neva perdesinde yarım kalış yapılır. Dizinin diğer seslerinde karışık gezinildik-
ten sonra segâh perdesinde çoğunlukla yedenli olarak tam karar verilir.
Segâh makamı mürekkep bir makam olduğu için seyrinde birçok farklı asma kalış kullanılır. Bu asma kalışların
dörtlüleri ve beşlileri şunlardır:
• Segâhta segâh 5’lisi
• Eviçte hicaz 4’lüsü
• Dik hisarda nikriz 5’lisi
• Nevada uşşak 4’lüsü
• Nevada bayati 5’lisi

1. ETKİNLİK
• Aşağıda verilen segâh makamı seyrini öğretmeninizle birlikte inceleyiniz. Solfej çalışması yaptıktan sonra
seyri çalınız. SEGAH SEYİR
Seyir özelliklerine dikkat ederek öğretmeninizin gözetiminde segâh taksim yapınız.

1
Komisyon
5 8 4 . Ï . Ï j
& 5 4 Ï 8 Ï Ï Ï ú ä Ï Ï
trem.

3 5 8 Ï Ï
& 5 Ï Ï Ï Ï ä Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï
J

5 5 8 Ï Ï Ï Ï . Ï . Ï Ï Ï 8 Ï
& 5 Ï Ï Ï Ï Ï 8 Ï

7 5 8 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï 6 Ï
& 5 Ï Ï Ï

9 5 8 Ï Ï

& 5 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï 8 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï

11 Ï
5 8 Ï 6 Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï Ï
& 5 Ï Ï ú
trem.

SEGÂH MAKAMI 55