Page 42 - ÇALGI EĞİTİMİ KANUN 11
P. 42
OKUMA METNİ
ŞEVKİ BEY (1860-1891)
Şevki Bey; 1860 yılında, İstanbul’un Fatih semtinde doğmuştur.
İlköğreniminin ardından Rüştiyeye devam eden Şevki Bey, sesinin
güzelliği ve musiki yeteneğiyle dikkat çekince buradan mezun ol-
duktan sonra Mızıka-ı Hümayuna alınmıştır. Burada bulunan hoca-
lardan ve özellikle o yıllarda aynı yerde öğretmenlik yapan Hacı Arif
Bey’den musikimizin pratik yönüne ait esaslı bilgiler elde etmiştir.
Ustalaştıktan sonra da sarayın fasıl topluluğunda hanendelik yap-
mıştır. Ancak bir süre sonra saraydan ayrılmış ve Gümrük Nezaretin-
de kâtiplik yapmaya başlamıştır.
Şevki Bey son yüz senede yetişen en büyük şarkı bestekârların-
dan biridir. Hocası Hacı Arif Bey’in şarkı bestekârlığında açtığı çığırı
genişletmiş, tamamlamış ve erişilmez bir yüksekliğe ulaştırmıştır.
Şevki Bey, şarkılarında görülen harikulade özellikler açısından ken-
disinden altmış sene evvel ölmüş olan ve modern liedin (liyd) yara-
tıcısı kabul edilen Schubert’e (Şubert) benzetilebilir. O da Schubert
gibi hislerinin bütün sıcaklığını, inceliğini şarkılarıyla ifade etmiş; Görsel 7: Şevki Bey
altı yüze yakın şarkı bestelemiş ve genç yaşta vefat etmiştir.
Şevki Bey, muhtelif makamlarda yüzlerce şarkı bestelemiştir. Yalnız uşşak makamında iki yüzden çok eseri
vardır ki bir makam çerçevesi içinde birbirine benzemeyen bu kadar eser besteleyebilmek ancak müstesna
bir kabiliyetin işidir. Bu özellik başka bir bestekârda yoktur.
Bestekârlık yeteneğinin çok güçlü olduğu ve günde sekiz on eser bestelediği bilinmektedir. Bin kadar eser
bestelediği hâlde bunların çoğu kendisi tarafından bile unutulmuştur. Nitekim Şevki Bey ölümüne yakın bir
tarihte, “Arza layık değil amma hünerim/Naçizane bini buldu eserim.” demiştir.
Şevki Bey’in çok iyi bir hanende olduğu çeşitli kaynaklar tarafından belirtilmektedir. Otuz bir yıllık ömrü-
nün son on yılında bestelediği bin eserden ancak bir yürük semai, bir beste ve iki yüz ona yakın şarkı günü-
müze gelebilmiştir.
Recaizade Mahmut Ekrem Bey’in yazdığı ve Rahmi Bey’in bayati makamından bestelediği “Şevki Yok” re-
difli şarkının da Şevki Bey için söylendiği ileri sürülmektedir.
Dr. Nazmi Özalp
Türk Musikisi Tarihi
(Yazarlar tarafından düzenlenmiştir.)
UŞŞAK MAKAMI 41
