Page 49 - ÇALGI EĞİTİMİ KANUN | 11
P. 49
3. ÜNİTE
3.1.2. Segâh Makamında Etütler
1. ETKİNLİK
• Segâh makamında verilen etütleri çalınız.
Beste: Harika Uğur Dağlı
1
4
7
Beste: Harika Uğur Dağlı
2
5
3.1.3. Segâh Makamının Seyri
Makamın Özellikleri: Segâh makamı, yapısı gereği tiz taraftan genişler. Ancak rast makamının etkisinden dolayı
pes taraftan rast perdesine kadar genişlediği de görülür. Segâh makamının güçlüsü her ne kadar eviç perdesi ise de
bu makam bileşik bir makam olduğundan güçlüsü, üçüncü derecesi olan nevâ perdesine dönüşür. Makamın kökü rast
dizisi olduğu için rast-uşşak-segâh üçlüsü iç içedir. Güçlü üzerinde değişiklik yapılarak nevâda uşşaklı, çârgâhta rastlı
ve çârgâhlı asma kalışlar yapılır. Nevâdan itibaren bayati dizisi oluşur ve sümbüle perdesi ortaya çıkar. Eviç perdesinde
hicaz etkisi olduğundan bu makam, hicaz aileleriyle iç içedir. Bu yüzden dik hisarda nikrizli kalır. Nevâ perdesi üzerinde
hicazların etkisi olduğu için hicaz ailesi makamları segâhın komşu makamlarıdır. Makamın bu denli zengin kullanıl-
masında dik hisar ve eviç perdelerinin değişime uğrayarak hüseynî ve acem perdelerine dönüşmesinin rolü büyüktür.
Segâh makamı Türk halk müziğinde sıkça kullanılmıştır.
Dizinin Seyri: Çıkıcı diziye sahip olan segâh makamının seyrine durak sesi civarından başlanır. Güçlü üzerinde hi-
cazlı dolaşıldıktan sonra zaman zaman dik hisarda nikrizli kalışlar yapılır. Nevâda uşşaklı, bayatili, rastlı, çârgâhta rastlı
ve çârgâhlı kalışlar gösterilerek nevâ perdesinde yarım kalış yapılır. Dizinin diğer seslerinde karışık gezinildikten sonra
segâh perdesinde çoğunlukla yedenli olarak tam karar verilir. Segâh makamı bileşik bir makam olduğu için seyrinde
birçok farklı asma kalış kullanılır.
48 SEGÂH MAKAMI
