Page 85 - ÇALGI EĞİTİMİ KEMAN| 11

3.5. Hicaz Makamında Dizi, Etüt ve Eserler

3.5.1. Hicaz Makamı Dizisi

Günümüzde en sevilen ve en çok icra edilen makamlardan biri olan hicaz makamı, “hicaz ailesi”
adı verilen ve birbirleriyle yakından ilişkili olan dört makamdan (hicaz, hümâyun, uzzal, zengüle/
zirgüleli hicaz) oluşan grubun bir üyesidir. Makamın özellikleri Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Hicaz Makamının Özellikleri
Yerinde hicaz dörtlüsüne nevâda rast beşlisinin eklenmesinden meydana gel-
Dizisi
miştir.
Durak (Karar) Sesi La (dügâh) sesidir.
Seyri İnici-çıkıcı. Bazen çıkıcı olarak kullanılır.
Güçlü Sesi Re (nevâ) sesidir.
Donanımı “Si” bakiye bemolü, “fa” ve “do” için bakiye diyezi alır.
Yeden Sesi Sol (rast) sesidir.
Hicaz makamının seyrine durak veya güçlü civarından başlanır. Diziyi
meydana getiren çeşnilerde karışık gezinildikten sonra güçlü perdesinde
rast çeşnisiyle makamın yarım kararı yapılır. Bu arada gerekli yerlerdeki
Seyir Özellikleri
asma kararlarla hicaz ailesinin diğer makamlarına geçkiler de yapıldıktan
sonra bütün dizide ve istenirse genişlemiş bölgede dolaşılır, nihayet hicaz
dizisiyle dügâh perdesinde tam karar yapılır.
3.5.2. Hicaz Makamında Dizi Çalma

Türk müziği ses sisteminde hicaz makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir.

Yerinde Hicaz 4'lüsü Nevâda Rast 5'lisi Ï w

& Ï w Ï w Ï s w Ï Ï s
( )
S A S T K S T

Batı müziği ses sisteminde hicaz makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir.

≥ ≤ w w w # w w
& w w b w #
by

Açıklama
Yerinden hicaz makamı Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “mi” olacak şekil-
de çalınır. Bir ses hicaz makamı Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “re” olacak
şekilde çalınır.

Ders İçi Çalışma

Aşağıda verilen hicaz makamı dizisinde yerinden (mi karar) ve bir ses (re karar) yazılmış dizileri
çalınız.

≥
4 œ # œ ˙ œ œ
& 4 ˙ œ œ # œ œ œ œ œ # œ ˙ Ó

84 4. ÜNİTE