Page 77 - ÇALGI EĞİTİMİ | KONTRBAS 11

OKUMA PARÇASI

RİTİM

İnsanlığın kullandığı en eski temel müzik öğesi olan ritim, müziğin hareketini belirler. Tarih
öncesi çağlarda müziğin büyü amacıyla yapılan ilk örneklerinde başlıca yeri ritim tutuyordu.
Günümüzdeki ilkel topluluklarda da ritim egemendir. İlk müzik öğesi olarak doğadaki rit-
mik oluşumların insanları etkilediği kabul edilir.

Bu gerçeklerden ilkin şu sonucu çıkarabiliriz. Müziğin özü ritimdir. Çünkü ritim, müziğin
hareketini, dolayısıyla karakterini belirler.

Ritmin doğması için en az iki sesin art ardı arda gelmesi ve o iki sesten birinin daha güçlü
duyurulması gerekir. Böylece güçlü duyurulan ses vurgulanmış olur. Bir sesin vurgulanması
ise onun ''aksanlanması'' demektir. Bundan ötürü, ritmin belirginleşmesini sağlamak ama-
cıyla bazı seslerin aksan taşımasına özen gösterilir.

………

Bir eseri ritim bakımından doğru seslendirmek için, her nota değerinin doğru olmasına
özen gösterilmesi şarttır. Bunun yanı sıra, her nota değerinin ötekilerine göre doğru bir oran
içinde bulunması ve oranların hiçbir şekilde değişikliğe uğramaması gerekir. Ancak eserin
ölçüleri doğru seslendirildiği halde, bazen dinleyicide bıraktığı ritim etkisi zayıf kalır. Bu-
nun nedeni ölçü içindeki zamanların doğru aksanlanmayışıdır.
………

Müziğin ifadesinde ritmi belirginleştiren aksanların önemli bir yeri vardır. Etkili seslendiril-
mesi gereken seslere verilen özel aksanlara ise ''duygusal aksan'' denir.

Duygusal aksanların uygulanmasında iyi bir müzik kültürüne ve kavrayışa gerek vardır.
Duygusal aksan, genel olarak melodik akışın en önemli, en yüksek, en etkileyici sesine
yüklenir.

Sonuçta diyebiliriz ki, ritmik canlılık ile melodi arasında sıkı bağlar vardır: Ritmik hareket,
eserin iyi ifade edilmesinde melodiye can katar.

Ahmet Say
Müziğin Kitabı
(Aynen alınmıştır.)

77