Page 43 - UT (THM) 11

UTTA SES ÜRETİMİ

İkinci hane
33

37

41

45

Peşrevin Tanımı

Peşrevlerde Hane: Peşrevler dört haneli olarak yapılır. Birinci hane makama giriştir. Makam dizisinin ses-

leri kullanılarak durak (karar) yapılır. İkinci hanede ise yakın makam dizilerine geçkiler yapılır. Tekrar teslim
çalınarak üçüncü haneye geçilir. Üçüncü hanede asıl makam dizisinin dışına çıkılarak değişik ses ve diziler
kullanılır. Bu kısım meyan bölümüdür. Meyanda genellikle tiz seslerde dolaşılır. Tekrar teslim hanesi çalı-
narak dördüncü haneye geçilir. Dördüncü hane asıl makam seslerine dönüşü sağladığı gibi değişik geçkiler

de yapılabilir. Bu bölüm sonunda da teslim hanesi çalınarak peşrev tamamlanmış olur.

Teslim: Peşrevlerde teslim haneleri genellikle serbest yapılır. Peşrevlerin en en parlak ve en canlı bölüm-
leridir. Teslim haneleri bestekâr tarafından özenle yapılmış nağmelerden oluşur.

Usul: Peşrevler çoğunlukla büyük usullerle ölçülürler. Devrikebir usulü en fazla kullanılan usuldür. 28
zamanlı devrikebir usulü yazılırken 4/4’lük olarak bölümlere ayrılır. Usul tamamlanınca iki çizgiyle bittiği
belirtilir. Çok az sayıda sofyan usulü ile de bestelenmiş peşrevler vardır.

Peşrevler dört haneli ve usullerinin büyük olmaları nedeniyle oldukça uzundur. Bu nedenle belirli süresi
olan bir fasıl, bir koro veya bir solistin programından önce peşrevin sadece birinci hanesi çalınır, buna
teslim eklenerek giriş tamamlanır.

Türk musikisinde fasıl adı verilen takımda ilk olarak daima peşrev icra edilir. Klasik fasıl; peşrev, beste, ağır

semai, şarkı, yürük semai ve saz semaisi olarak sıralanır.

40 41