Page 76 - ÇALGI TOPLULUKLARI TSM 12

1. ÜNİTE ÇEŞİTLİ MAKAMLAR VE ESER UYGULAMALARI II

OKUMA METNI
OKUMA METNI

Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinden yararlanarak Hacı Ârif Bey’ in Görsel (1.3) çalışmalarını "sabır ve
öz denetim" değeri açısından değerlendirerek arkadaşlarınızla fikir alışverişi yapınız.

HACI ÂRIF BEY(1831-1885)

1831 yılı sonlarında İstanbul Eyüp’te doğdu. Asıl adı Mehmed Ârif olup
Eyüp Şer‘î Mahkemesi başkâtiplerinden Ebûbekir Efendi’nin oğludur. Küçük
yaşlarda sesinin güzelliğiyle dikkat çeken Ârif, mektebin ilâhici başı oldu.
Mûsikiye olan kabiliyeti, komşusu Bestekâr Şâhinbeyzâde Mehmed Bey
tarafından fark edildi. İlk mûsiki derslerini Bestekâr Şâhinbeyzâde Meh-
med Bey'den almaya başladı. Daha sonra Hâfız Mehmed Zekâî Efendi ve
Hamâmîzâde İsmâil Dede’den dersler aldı.
Mehmed Bey tarafından Muzıka-yi Hümâyun’un Türk Mûsikisi kısmına kay-
dettirilen Ârif Bey, aynı zamanda Bâb-ı Seraskerî Kaleminde kâtip yardım-
cısı olarak göreve başladı (1844). Muzıka-yi Hümâyun’da Mehmed Bey’in
meşklerine ayrıca Hâşim Bey’in derslerine katıldı. Sarayda Sultan Abdülme-
cid’den yakınlık gördü ve yirmi yaşlarında ona mâbeyinci oldu. Bir müddet
sonra Harem-i Hümâyundaki câriyelere meşk hocası tayin edildi. Bir cari- Görsel 1.3: Hacı Ârif Bey
yeye aşık oldu ve saraydan uzaklaştırıldı. Zaman içinde birkaç kez sarayda (Temsilî)
serhânendelik ve meşk hocalığına getirildi. İlerleyen zamanlarda saraydan
ayrılarak beş yıl süreyle Şûrâ-yı Devlette kâtiplik ve Beykoz’da maliye müdürlüğü görevlerinde bulundu. II.
Abdülhamid’ in emriyle tekrar Muzıka-yi Hümâyun’a alındı. Son yıllarını burada geçirdi. Kürdili-hicazkâr
makamındaki “Gurûb Etti Güneş Dünyâ Karardı” adlı şarkısını besteledikten sonra 28 Haziran 1885 tari-
hinde Muzıka-yi Hümâyun’daki odasında vefat etmiştir.
Hacı Ârif Bey nota bilmediği ve hiçbir sazı öğrenmediği hâlde besteciler arasında çok önemli bir yere sahip
olmuştur. Hamâmîzâde İsmâil Dede’den sonra 19. yüzyılın en büyük bestekârı ve özellikle şarkı formunda
Türk mûsikisinin en önde gelen sanatkârı kabul edilmiştir. Çok hızlı eser bestelediği söylenir. Sultan Abdü-
laziz’in verdiği bir güfteye yedi ayrı makamda beste yapması da bu yeteneğinin kanıtıdır. Kendi bulduğu
kürdili-hicazkâr makamı ve düzenlediği müsemmen usulüyle Hacı Ârif Bey, mûsiki nazariyatı sahasında
da söz sahibi olduğunu ortaya koymuştur.

İslâm Ansiklopedisi Hacı Ârif Bey maddesinden özetlenmiştir.

74