Page 112 - ÇALGI EĞİTİMİ KLARNET 12

OKUMA PARÇASI:

Dinleyici Karşısında Sessizlik
1952’de John Cage, seyircinin sabrını tüketecek kadar, dört dakika otuz üç sa-
niye boyunca piyanosunun önünde hareketsiz durarak seyirciye söz verdiğinde,
karşısındakiler önce bunu kabul etmemişlerdi. İzleyici, ışığın kendi üzerinde ol-
duğunu, müzisyenin kendisini izlediğini, kendisinin gösteri haline geldiğini fark
edip rahatsız olarak protesto etmiş, tepinmiş, öksürmüş, homurdanmıştı. Cage
şunları yazmıştır: ‘’Besteci, tınıyı kontrol etme arzusundan vazgeçmeli, aklını
müzikten uzaklaştırıp, insan tarafından yapılan teorilerden veya insana özgü
duyguların ifadesinden ziyade, seslere, kendileri olma imkanını tanıyan keşif
yolları aramalıdır.’’ Yaptığı, sadece bezgin ve hantal sosyete izleyicisine yönelik
alaylı bir kışkırtma değil, aynı zamanda, Roger Caillois’nın Picasso hakkında
yazdığı gibi, dönem sanatının ‘’temizlenmesi’’dir. Sanatçı artık bir mesaj iletmeye
değil, yalnızca kendisini dinleyeni konuşturmaya çalışıyordu. Şöyle yazar: ‘’Her-
hangi bir şey olması için süreci kısaltıyoruz.’’ Müzisyen, artık sadece sessizliği ile
karşı karşıya kalan izleyicilerin tepkilerini izlemektedir.
Cage’den sonra başka müzisyenler de aynı yönde ilerler: Bazıları, Terry Riley,
Steve Reich veya Luciano Berio gibi izleyicileri bestelerine katarak; başkaları
ise, Dj’ler gibi, statülerini ve dinleyici olarak uzmanlıklarını kanıtlayıp, gerçek ya-
ratıcılar haline gelmeden önce başkalarının müziklerini karıştırıp çalarak; kimi
labirent uzmanları ise, sanal yolculuklarında keşfettikleri müzikleri, karıştırıp ça-
larak; kimi labirent uzmanları ise, sanal yolculuklarında keşfettikleri müzikleri,
depolama ve dijital transfer cihazları olan MP3 ve Napster ile yorumlayarak, not-
lar ekleyerek, kopyalayarak, yapıştırarak ve karıştırarak.
Sahnedeki sessizlik, dinleyicilerin arasında, en azından kendilerini müzisyenin
yerine koyan veya müzisyen olmaya çalışan bir bölümünde, patırtıya neden olur.
Başkalarının müziğini takdir etmekle yetinmeyip, herhangi bir gelir beklemeksi-
zin kendi derinliklerinde kendi müziklerini aramaya çalışan bir bölümü içerisinde.

(Attali J., 2001, Gürültüden Müziğe, Ayrıntı Yayınları, s. 170.)

110