Page 96 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM) 12

3.4. KARMA ONLU USUL

Türk sanat müziğinde on zamanlı usullerin isimleri şöyledir: curcuna, aksak semai, lenk fahte ve çengi-
harbi. Türk halk müziğinde ise on zamanlı usuller “karma usuller” sınıfına girer ve “karma onlu usul” olarak
adlandırılır. Karma usuller birleşik usullerin birleşik usullerle ya da ana usullerle bir araya gelmesiyle oluşur.
Karma onlu usulde türkü örnekleri çoktur. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ve Kerkük’te on za-
manlı türküler yaygındır. Ayrıca âşıklık geleneğinde de on zamanlı türkülere rastlanır.

3.4.1. Karma Onlu Usulün Oluşumu

Curcuna usulü iki adet Türk aksağından meydana gelir. Curcuna usulünün 10 / 16’lık mertebesi mevcuttur.
j r j
Düüm Ï Ï Te Ï Düüm
10
16 Ï Ï Ï
Kââ J Teek J Tek R

Curcuna usulü sırasıyla kuvvetli, zayıf, yarı kuvvetli, kuvvetli, yarı kuvvetli ve zayıf vuruşlardan oluşur:

DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TE (1 zamanlı –zayıf)
KAA (2 zamanlı – yarı kuvvetli)
DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – yarı kuvvetli)
TEK (1 zamanlı – zayıf)

Aksak semai usulü de iki adet Türk aksağı usulünden oluşur. Bu usul esasen curcuna usulünün 10 / 8’lik
mertebesidir. 10 / 4’lük mertebesi ise “ağır aksak semai” adını alır.
Tek
j
Düüm Te Düüm
10 Ï Ï Ï
8 Ï Ï Ï
Kaa Teek JTek
Teeek
Tek
Düüm Te Düüm
10 ú Ï ú
4 ú ú Ï

Kaa Teek Tek Teek Tek
Teeek
Aksak semai usulü sırasıyla kuvvetli, zayıf, yarı kuvvetli, kuvvetli, yarı kuvvetli ve zayıf vuruşlardan oluşur:

DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TE (1 zamanlı –zayıf) Teek
KAA (2 zamanlı – yarı kuvvetli) Tek
DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – yarı kuvvetli)
TEK (1 zamanlı – zayıf)

Lenk fahte usulü bir Türk aksağı, bir semai ve bir nim sofyan usulünden oluşur. 10 / 8’lik ve 10 / 4’lük
mertebeleri vardır.

94