Page 77 - ÇALGI EĞİTİMİ | UT 12

ETÜT VE ESER İCRASI

3.5. Eviç Makamı

Türk musikisinde bir perde ve bileşik makam.

Eviç (evç) Perdesi: Türk musikisinde portenin, sol anahtarına göre üstten birinci çizgisi üzerine yazılan bakiye diyezli
fa notasının adıdır.

Eviç makamı: Türk musikisinin en eski makamlarındandır. Dizisi, eviç perdesindeki eksik segâh beşlisine nevada rast
beşlisinin, yerinde uşşak makamı dizisinin ve ırak perdesindeki eksik segâh beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.
Bu da ırak makamı dizisinin inici şeklidir. Makam inici olduğu için ırak perdesindeki segâh beşlisinin üst simetriği duru-
munda olan eviç perdesindeki segâh beşlisi ile seyre başlanır. Bu beşli özellikle çıkıcı nağmelerde bazan eksik ferahnak
beşlisine de dönüşür. Nota yazımında donanımına si koma bemolü ve fa bakiye diyezi konur, gerekli değişiklikler ise
eser içerisinde gösterilir. Makamın birinci derecede güçlüsü eviç perdesidir ve bu perdede segâh çeşnisiyle yarım karar
yapılır. Uşşak dizisinin karar perdesi olan dügâh ise makamın ikinci derecede güçlüsüdür. Eviç makamı seyrinde fazla
ısrar edilmeksizin nevada rastlı ve buselikli, nim hicazda hicazlı kalışlar yapılabilir. Ancak orta seyir alanındaki uşşak
dizisinin karar perdesi ve ikinci derecede güçlü olan dügâhtaki uşşaklı kalış, bu makamın karakteristik nağmelerini teşkil
etmesi bakımından önemlidir.

Eviç makamının durağı ırak perdesi olup dizilerinin şematik gösterilişi şöyledir:

Eviç Makamı Dizileri

Eviçte Segâh Beşlisi Eviçte Eksik Ferahnak Beşlisi

Nevada Rast Beşlisi

Yerinde İnici Uşşak-Beyati Dizisi

Nevada Buselik Beşlisi Yerinde Uşşak Dörtlüsü

Segâh Dörtlüsü

74 75